Huyện Trà Cú là địa phương có tỷ lệ hộ đồng bào dân tộc thiểu số cao nhất tỉnh Trà Vinh, với 26.345 hộ dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân tộc Khmer), chiếm 64,8% hộ dân trong huyện.
Theo kết luận thanh tra, 154 hồ sơ hộ dân tộc thiểu số của huyện Trà Cú bị các đối tượng lợi dụng để chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất và miễn giảm tiền sử dụng đất. Hành vi trên đã làm thất thu ngân sách nhà nước gần 24 tỷ đồng và 147,8 m2 đất ở.
Cụ thể, Đoàn thanh tra đã kiểm tra 366 hồ sơ; trong đó có 3 hồ sơ giao đất, 15 hồ sơ công nhận quyền sử dụng đất và 348 hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất. Kết quả, trong số 348 hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất có 153 hồ sơ không đúng quy định. Các hộ dân tộc thiểu số bị các đối tượng khác lợi dụng làm thất thu ngân sách nhà nước gần 24 tỷ đồng. Đối với 15 hồ sơ công nhận quyền sử dụng đất, qua kiểm tra, 1 hồ sơ hộ dân tộc thiểu số bị đối tượng khác lợi dụng, với tổng diện tích đất ở 147,8 m2.
Ngay khi có thông tin nhiều đối tượng lợi dụng hộ dân tộc thiểu số để trục lợi, Chủ tịch UBND huyện Trà Cú đã báo cáo Thường trực Huyện ủy; chỉ đạo thành lập Tổ công tác để tự kiểm tra, rà soát và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh xin ý kiến chỉ đạo; đồng thời kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh chỉ đạo Thanh tra tỉnh Trà Vinh làm rõ vụ việc.
Trước những sai phạm trên, Thanh tra tỉnh Trà Vinh đã kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh kiểm điểm trách nhiệm, có hình thức xử lý kỷ luật đối với 2 cá nhân là ông Lê Hồng Phúc, Chủ tịch UBND huyện Trà Cú; ông Nhan RaNi, Phó Chủ tịch UBND huyện Trà Cú; đồng thời, kiểm điểm trách nhiệm 2 cá nhân khác trong giai đoạn giữ chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện Trà Cú trước đó đã để xảy ra sai phạm.
Thanh tra tỉnh Trà Vinh đề nghị các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan tiến hành kiểm điểm, xem xét, xử lý cán bộ, công chức, viên chức thuộc quyền quản lý, cụ thể, kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý kỷ luật cá nhân; kiểm điểm trách nhiệm 19 cá nhân; kiểm điểm rút kinh nghiệm 8 cá nhân; rút kinh nghiệm 5 cá nhân.
Về xử lý kinh tế, Chánh Thanh tra tỉnh Trà Vinh ban hành 67 quyết định thu hồi tiền đối với 67 đối tượng lợi dụng hộ dân tộc thiểu số để làm 136 hồ sơ trục lợi với tổng số tiền gần 21,2 tỷ đồng. Hiện các đối tượng này đã nộp hơn 18,5 tỷ đồng để khắc phục. Chánh Thanh tra tỉnh cũng đã ban hành quyết định thu hồi tài sản 147,8 m2 đất ở và giao UBND huyện Trà Cú quản lý, xử lý theo quy định.
Đồng thời, UBND huyện Trà Cú có trách nhiệm phối hợp với các đơn vị liên quan hủy tất cả văn bản liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất và điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 14 hồ sơ với tổng số tiền hơn 2,3 tỷ đồng do 13 đối tượng lợi dụng chính sách không có khả năng nộp tiền khắc phục hậu quả (các đối tượng này đang trực tiếp sử dụng đất).