Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan trong bài phát biểu được phát trên toàn quốc, tại Yerevan ngày 24/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Tờ Vedomosti của Nga ngày 14/6 dẫn lời Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan cho biết, nước này sẽ chỉ xem xét việc ở lại Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) nếu Belarus rời khỏi CSTO, hoặc Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đưa ra lời xin lỗi "có thể chấp nhận được đối với người dân Armenia" về nhận xét của ông liên quan đến cuộc chiến năm 2020 ở Nagorny-Karabakh tại cuộc gặp hồi tháng 5 vừa qua với Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev.
Sau cuộc hội đàm với Tổng thống Aliyev, ông Lukashenko nói với các phóng viên rằng hai bên đã thảo luận về khả năng giành chiến thắng trong cuộc chiến năm 2020 của Azerbaijan với Armenia ngay cả trước khi cuộc chiến bắt đầu, gọi đó là "giải phóng". "Sau đó, chúng tôi đi đến kết luận rằng có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến. Điều này rất quan trọng. Việc giữ vững chiến thắng đó là rất quan trọng", ông Lukashenko nói.
Đến hôm 12/6, Thủ tướng Pashinyan tuyên bố rằng Armenia sẽ rời khỏi CSTO, liên minh quân sự do Nga đứng đầu, đồng thời cáo buộc các thành viên của khối "bắt tay với đối thủ Azerbaijan" để chống lại họ. Phát biểu trước các nghị sĩ ở thủ đô Yerevan, ông Pashinyan cho biết Armenia đã “đóng băng” tư cách thành viên CSTO và sẽ rời khỏi khối vào thời điểm mà Armenia lựa chọn.
Truyền thông nhà nước Armenpress dẫn lời ông Pashinyan nêu rõ: “Chúng tôi sẽ quyết định khi nào rời đi. Hóa ra là các thành viên của liên minh không thực hiện nghĩa vụ của mình mà lên kế hoạch với Azerbaijan để gây chiến với chúng tôi".
Ngay sau thông báo của Thủ tướng Pashinyan, Bộ trưởng Ngoại giao Armenia Ararat Mirzoyan đã giải thích: “Thủ tướng không nói rằng chúng tôi sẽ rời CSTO, nhưng Thủ tướng Armenia đã nói rằng chúng tôi sẽ không quay lại nếu quyết định rời đi”.
Trên thực tế, Yerevan đã dừng hoạt động trong CSTO do Nga lãnh đạo vào tháng 2 vừa qua khi nước này cho biết họ đã đình chỉ tư cách thành viên của khối này. Armenia cũng đã ngừng đóng góp tài chính cho liên minh vào đầu tháng 5 năm nay. Mặc dù vậy, Tổng thư ký CSTO Imangali Tasmagambetov cho biết, tổ chức này hoàn toàn tuân thủ các cam kết của mình với Yerevan.
Thủ tướng Pashinyan trong nhiều tháng đã cáo buộc CSTO không bảo vệ Armenia trước các cuộc tấn công của Azerbaijan, đe dọa rời khỏi khối nếu Nga không đưa ra những đảm bảo lớn hơn, trong khi tìm cách xích lại gần Mỹ và EU.
Nga nhận thấy áp lực của phương Tây đằng sau những lời lẽ gay gắt đối với CSTO và Moskva. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Galuzin nói với Izvestia gần đây rằng "phương Tây đang nỗ lực hết sức để đưa Armenia vào cuộc đối đầu với Nga mà không quan tâm đến an ninh của Armenia hay lợi ích của người dân Armenia".
Kể từ khi Liên Xô sụp đổ, Armenia và Azerbaijan đã xảy ra hai cuộc chiến tranh tranh giành vùng Nagorny-Karabakh mà Azerbaijan đã giành lại toàn bộ bằng vũ lực vào tháng 9 năm ngoái.