Châu Âu cân nhắc hành động pháp lý với chương trình ‘hộ chiếu vàng’ của Cyprus

Theo kênh Al Jazeera (Qatar), Ủy viên Tư pháp của EU Didier Reynders cũng kêu gọi châu Âu cần thay đổi các chương trình đầu tư quốc tịch hiện tại và nhấn mạnh bản thân ông mong muốn xóa bỏ hoàn toàn các chương trình này.

Động thái này được đưa ra sau khi Al Jazeera công bố loạt điều tra Hồ sơ Cyprus, một loạt tài liệu bị rò rỉ cho thấy Cyprus đã bán hộ chiếu cho tội phạm, những kẻ đào tẩu và những người được coi là có nguy cơ tham nhũng cao.

Những tài liệu bao gồm gần 1.500 đơn xin cấp hộ chiếu có tên của trên 2.400 cá nhân, cho thấy Cyprus đã không tiến hành thẩm định phù hợp hàng chục trường hợp, cho phép tội phạm và những người đang bị áp lệnh trừng phạt quốc tế mua quốc tịch của quốc gia thành viên EU.

Ông Reynders cho biết ông đã yêu cầu cơ quan pháp lý của Ủy ban Tư pháp châu Âu phân tích xem liệu theo khung pháp lý hiện có, EU có thể bắt đầu quy trình kiện hành vi vi phạm hay không hoặc có đưa ra đề xuất pháp lý nào không.

Ông Reynders nói thêm rằng ông muốn thấy EU có hành động đề xuất luật mới, nhưng phần lớn trách nhiệm vẫn thuộc về giới chức Cyprus.

“Sau cuộc điều tra mới nhất và một số cuộc điều tra khác trước đó, điều đầu tiên là phải chắc chắn rằng có một số cuộc điều tra từ hệ thống tư pháp ở cấp quốc gia. Nhiệm vụ của hệ thống tư pháp tại Cyprus là phân tích tình hình và nếu có thể giới chức Cyprus sẽ phải thu hồi quốc tịch”, ông nói.

Ông Reynders cũng tập trung vào tầm quan trọng của sự hợp tác giữa các quốc gia thành viên EU, kêu gọi chia sẻ thông tin nhiều hơn giữa các chính quyền siêu quốc gia.

“Chúng tôi muốn có thông tin rõ ràng về những người xin cấp quốc tịch và có sự trao đổi thông tin giữa các nước thông qua Europol và các tổ chức khác ở châu Âu”, ủy viên EU nói.

Tổ chức Minh bạch Quốc tế ngày 26/8 cũng đã đề nghị Ủy ban châu Âu có động thái dứt khoát với chương trình đầu tư nhận quốc tịch của các nước thành viên trong khối. 

“Đã hơn 2 năm kể từ khi bê bối đầu tiên liên quan đến chương trình đầu tư nhận quốc tịch xuất hiện. Chúng ta vẫn chờ đợi Ủy ban châu Âu đưa ra cam kết và ngừng biến nơi đây thành thiên đường cho tham nhũng và tội phạm”, bà Laure Brillaud tại Tổ chức Minh bạch Quốc tế EU nhận định.

Chính phủ Cyprus đã đáp trả điều tra của Al Jazeera, gọi việc đưa tin này là “tuyên truyền, không phải báo chí”.

“Tất cả những người được đề cập trong điều tra của Al Jazeera, những người mà chúng tôi sẽ tránh nêu tên vì những lý do chính đáng, tại thời điểm nộp đơn xin cấp quốc tịch đều đáp ứng các tiêu chí và không có tiền án tiền sự ở quốc gia gốc hoặc quốc gia thường trú. Những gì được tìm thấy là chủ ý của Al Jazeera nhằm làm sai lệch dữ liệu và thông tin”, Bộ trưởng Nội vụ Cyprus, ông Nicos Nouris, nhấn mạnh trong một cuộc họp báo. 

Ông Nouris cho biết thêm Cyprus đang tiếp tục điều tra về nguồn gốc dữ liệu rò rỉ của Al Jazeera.

Cũng theo Al Jazeera, công dân Trung Quốc được cho là nhóm đông thứ hai tham gia chương trình “hộ chiếu vàng”. Trong khi đó, công dân Nga chiếm phần đông đảo nhất với 1.000 trường hợp. Đã có công dân từ hơn 70 quốc gia tham gia vào chương trình đầu tư nhận quốc tịch tại Cyprus, trong đó có Nga, Trung Quốc, Mỹ, Mali, Maroc, Israel, Palestine, Nam Phi, Hàn Quốc và Saudi Arabia.

Đối với những công dân này, hộ chiếu thứ hai tạo điều kiện đi lại, chuyển tiền ra nước ngoài hoặc thậm chí bỏ trốn khi xảy ra biến cố. Hộ chiếu Cyprus được ưa chuộng bởi nó cho phép người sở hữu đi lại, làm việc và giao dịch ngân hàng tại 27 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU).

Ủy ban châu Âu hồi tháng 1/2019 cũng từng cảnh báo “hộ chiếu vàng” có thể tạo điều kiện để các nhóm tội phạm có tổ chức xâm nhập vào châu Âu, gây rủi ro về rửa tiền, trốn thuế và tham nhũng. Tuy nhiên, Chính phủ Cyprus cho biết đã thắt chặt quy định và mỗi cá nhân nộp đơn cho chương trình đầu tư nhận quốc tịch đều tuân thủ theo quy định tại thời điểm đó.