Chile thông báo đã kiện Bolivia lên toà án cấp cao nhất của Liên hợp quốc (LHQ) về con sông Silala mà hai nước đều tuyên bố có quyền. Ảnh: DW
Chile muốn Toà án Công lý Quốc tế (ICJ) công bố sông Silala chảy từ Bolivia là “nguồn nước quốc tế” và trao quyền tương đương cho nước này đối với nguồn nước của sông. Santiago cho biết họ đã bị tước các quyền này từ năm 1999.
Trước đó, năm 2016, Bolivia đã kiện Chile trước toà ICJ, đề nghị toà phán quyết rằng họ có “chủ quyền… đối với dòng chảy nhân tạo của sông Silala được đào, tạo nước trong lãnh thổ của mình” và yêu cầu Chile trả tiền bồi thường.
Cựu Tổng thống Bolivia Evo Morales cũng từng tìm cách sử dụng tranh cãi về con sông này để mặc cả trong cuộc tranh chấp pháp lý lớn hơn của Bolivia nhằm giành một lối đi ra Thái Bình Dương, mà họ đã mất cho Chile trong cuộc chiến tranh từ thế kỷ 19.
Nhưng toà án ICJ năm 2018 bác bỏ đề nghị của Bolivia về lối đi ra biển, cho rằng Chile “không cần hồi đáp” vì “không có nghĩa vụ pháp lý phải đàm phán một việc như vậy”. Khi đó, ông Morales đe doạ giảm dòng chảy của sông Silala vào sa mạc Atacama khô cằn của Chile và áp đặt phí sử dụng nước.
Năm 2000, Chile đã đề xuất đàm phán chính thức về việc sử dụng nguồn nước sông Silala và sẵn sàng trả tiền để dùng nhưng các cuộc thảo luận bế tắc vì Bolivia tăng giá.
Chile và Bolivia không có quan hệ ngoại giao kể từ năm 1978. Phiên toà mới sẽ bắt đầu lúc 13h00 GMT ngày 1/4, tức 20h00 giờ Hà Nội, tại trụ sở của ICJ ở La Hay (Hà Lan) và sẽ tiếp tục trong tuần tới. Để đi tới phán quyết cuối cùng có thể mất nhiều năm. Các phán quyết của ICJ mang tính ràng buộc và không thể kháng cáo.