Tàu của lực lượng Hải cảnh Trung Quốc. Ảnh: Getty Images
Theo đó, những bên có tranh chấp chủ quyền và các quốc gia thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc chắc chắn sẽ phớt lờ qui định này. Kế hoạch của Trung Quốc sẽ không đi đến đâu, kết cục cũng tương tự như việc Bắc Kinh từng tuyên bố Vùng Nhận diện Phòng không (ADIZ) ở Biển Hoa Đông trước đây.
Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc (MSA) cho biết, kể từ ngày 1/9, tàu nước ngoài khi đi vào khu vực Trung Quốc tuyên bố là lãnh hải sẽ phải khai báo thông tin về tàu và hàng. Cơ quan này không nói rõ quy định được thực thi theo cách nào, nhưng khẳng định “sẽ có biện pháp” nếu tàu nước ngoài không tuân thủ.
Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, 5 loại tàu thuộc diện phải khai báo gồm: tàu ngầm, tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân, tàu chở vật liệu phóng xạ, tàu chở chất độc hại như dầu hỏa, hóa chất hoặc khí hóa lỏng và cuối cùng là các tàu khác có thể gây nguy hiểm cho "an toàn lưu thông hàng hải Trung Quốc".
Quy định nêu rõ các tàu phải khai báo danh tính, số nhận dạng tàu biển IMO, vị trí tàu, địa điểm và ngày giờ khởi hành, địa điểm sắp đến tiếp theo và ngày giờ dự kiến đến, số điện thoại vệ tinh, tên hàng hóa nguy hiểm và số lượng cụ thể.
Theo Collin Koh, chuyên gia cao cấp tại Trường Đại học Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (Singapore), nhiều nước, trong đó có Mỹ, sẽ không chấp nhận quy định trên. Điều này có thể sẽ dẫn đến kết cục tương tự với việc Bắc Kinh triển khai ADIZ trên Biển Hoa Đông năm 2013, vốn là nguyên nhân khiến nhiều nước lên tiếng phản đối, nổi bật là Mỹ và Nhật Bản.
Theo đúng như tuyên bố về ADIZ, máy bay của nước ngoài ngay cả khi đang ở trên không phận quốc tế, cũng phải gửi thông báo tới cơ quan chức năng Trung Quốc. Tuy nhiên, Bắc Kinh gần như không triển khai thực hiện quy định này trong những năm gần đây.
“Tôi không hiểu là quy định mới này sẽ được thực thi ra sao, nó làm tôi nhớ lại điều đã từng xảy ra sau khi Trung Quốc tuyên bố thành lập ADIZ”, ông Koh nói. Theo chuyên gia này, trong điều kiện lý tưởng nhất, sẽ có một số nước làm theo. Nhưng với những nước lớn nhất và bên có liên quan lợi ích trực tiếp, số này sẽ không tuân thủ. Mỹ sẽ phản đối mạnh và sau đó hy vọng các nước khác sẽ làm theo.
Ông Shi Yinhong, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc ở Bắc Kinh, cũng cho rằng việc thực thi sẽ đầy thách thức. Cụ thể, những bên có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông cùng nhiều nước phương Tây như Mỹ, Anh sẽ không tuân thủ quy định Bắc Kinh mới ban hành. Đây cũng chính là những nước phản đối mạnh nhất yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc.