Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu họp báo tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN
Với việc thay đổi nhiều vị trí lãnh đạo chủ chốt, EU đang tập trung vào cải cách nội bộ và mở rộng khối để đối phó với những thách thức địa chính trị và kinh tế ngày càng gia tăng.
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc bổ nhiệm bà Kaja Kallas, cựu Thủ tướng Estonia, làm người đứng đầu chính sách đối ngoại tiếp theo của EU, thay thế cho ông Josep Borrell. Tuy nhiên, bà Kallas sẽ phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ từ Nghị viện châu Âu qua các phiên điều trần vào cuối tháng 9. Các phiên điều trần này không chỉ nhằm xác định năng lực của bà Kallas mà còn để Nghị viện thể hiện quyền lực của mình bằng cách từ chối những ứng cử viên không đạt yêu cầu.
Đồng thời, việc bổ nhiệm cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa làm Chủ tịch Hội đồng châu Âu từ ngày 1/12 và gia hạn nhiệm kỳ của Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, thêm 5 năm cũng đang làm thay đổi cán cân quyền lực trong khối. Tuy nhiên, thay vì bài phát biểu thường niên về Tình hình Liên minh châu Âu (SOTEU), bà von der Leyen sẽ tập trung vào việc thành lập nhóm 26 ủy viên mới, mỗi người đại diện cho một quốc gia thành viên EU, với mục tiêu bắt đầu công việc vào ngày 1/12.
Vấn đề mở rộng EU tiếp tục là một chủ đề nóng bỏng, đặc biệt là khi các quốc gia như Ukraine, Moldova và Gruzia đang nỗ lực tìm kiếm tư cách thành viên. Tuy nhiên, trước khi khối này có thể mở rộng, EU sẽ cần tiến hành các cải cách nội bộ để đảm bảo tính hiệu quả và thống nhất của mình. Mặc dù các nước như Ukraine và Moldova đã đạt được những tiến bộ nhất định trong tiến trình gia nhập, quá trình này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức và không có khung thời gian cụ thể.
Bà Kallas có thể sẽ phải thay đổi trong vai trò mới để phù hợp với quan điểm chung của khối và không tập trung quá nhiều vào vấn đề Nga-Ukraine. Bà có thể sẽ cần nói nhiều hơn về mối quan hệ với các nước ở Địa Trung Hải, Tây Balkan, và các quốc gia thuộc "Nam bán cầu" như Brazil và Ấn Độ, để thể hiện một chiến lược đối ngoại toàn diện hơn.
Oliver Varhelyi, ứng cử viên ủy viên người Hungary, có thể gặp khó khăn lớn khi phải thuyết phục các nhà lập pháp EU về khả năng lãnh đạo của mình trong bất kỳ chức vụ nào mà ông được giao phó. Ông đã gây tranh cãi khi bị cáo buộc đặt lợi ích của Budapest lên trên lợi ích của Brussels. Điều này sẽ khiến ông phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ Nghị viện châu Âu.
Hungary, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Viktor Orban, tiếp tục gây ra nhiều lo ngại trong khối. Budapest đã ngăn chặn đợt thứ tám của Quỹ Hòa bình Châu Âu (EPF) dành cho Ukraine, và đặt câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp trừng phạt chống Nga và Belarus. Mặc dù các nhà lãnh đạo EU sẽ phải giải quyết những vấn đề này trong những tháng tới, việc đạt được sự đồng thuận có thể gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong bối cảnh Hungary giữ vai trò Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU.
Trong tương lai gần, EU sẽ tiếp tục tập trung vào cải cách nội bộ và xây dựng một chiến lược mở rộng rõ ràng và hiệu quả. Điều này bao gồm việc xem xét lại ngân sách và các cơ chế chính trị để đáp ứng với việc kết nạp thêm các thành viên mới. Bên cạnh đó, EU cũng sẽ cần cân nhắc các cải cách để hạn chế quyền phủ quyết của các quốc gia, một vấn đề đang gây tranh cãi và có thể cản trở tiến trình mở rộng.
Tóm lại, mặc dù còn nhiều thách thức phía trước, EU có khả năng tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác ở châu Âu và trên toàn cầu. Động thái tiếp theo của khối sẽ phụ thuộc nhiều vào khả năng lãnh đạo của các nhân vật mới được bổ nhiệm, cũng như sự đồng thuận nội bộ để đối phó với các thách thức đang nổi lên. Khả năng thích ứng và linh hoạt sẽ là chìa khóa để EU tiếp tục phát triển mạnh mẽ và duy trì vai trò dẫn đầu trên trường quốc tế.