Phát biểu tại lễ chính thức phát động “Năm quốc tế hạt diêm mạch” ngày 20/2 tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Tổng thống Bolivia, Evo Morales, khẳng định việc sản xuất với quy mô lớn hạt này là một trong những lựa chọn tốt nhất để đối phó với khủng hoảng lương thực trên thế giới.
Một cánh đồng diêm mạch ở Bolivia. Nguồn: La Razón |
Trong cương vị “Đại sứ đặc biệt về hạt diêm mạch” của Tổ chức nông lương của LHQ (FAO), Tổng thống Morales cho biết những thổ dân Inca ở vùng Andes ở Nam Mỹ từ cách đây 7.000 năm đã không ngừng cải tạo và sử dụng loại hạt mà họ đặt tên là “hạt vàng” bởi giá trị dinh dưỡng, chữa bệnh và tâm linh của nó.
Nhà lãnh đạo Bolivia tố cáo các tập đoàn xuyên quốc gia không muốn diêm mạch được sản xuất trên diện rộng vì họ muốn áp đặt thói quen tiêu thụ các sản phẩm đã được kiểm soát để kiếm lợi nhuận cao nhất có thể, mặc dù một số sản phẩm này có hại cho người tiêu dùng vì có phụ gia là hóa chất độc hại.
Tổng thống Morales là người thúc đẩy để LHQ tuyên bố năm 2013 là Năm quốc tế hạt diêm mạch nhằm tôn vinh những giá trị dinh dưỡng cũng như ghi nhận tiềm năng đóng góp của hạt này trong bảo đảm an ninh lương thực trên thế giới. Ông và đệ nhất phu nhân Peru, Nadine Heredia, được cử làm đại sứ đặc biệt của FAO nhằm quảng bá hạt này, bởi đây là hai nước có sản lượng lớn nhất thế giới.
Phát biểu nhân dịp này, Tổng giám đốc FAO, José Graziano da Silva, khẳng định diêm mạch là một “đồng minh mới” trong cuộc đấu tranh chống nạn đói và bảo đảm an ninh lương thực trên thế giới, nơi vẫn còn khoảng 870 triệu người thiếu ăn.
Diêm mạch có tên khoa học là chenopodium quinoa và được người dân vùng Andes gọi với cái tên khác nhau như quínoa, quinua, hoặc kinwa. Diêm mạch là thực phẩm có nguồn gốc thực vật duy nhất có đủ các axít amin cơ bản mà con người cần, giàu nguyên tố vi lượng cũng như các vitamin, nhưng không chứa gluten. Diêm mạch được đánh giá là một trong những lương thực cân bằng và đầy đủ nhất trên thế giới nên được Cơ quan hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) chọn làm đồ ăn cho các nhà phi hành vũ trụ. Loài cây này có một ưu điểm nữa là có thể chịu được lạnh, hạn hán, có thể trồng được nơi đất cằn cỗi và bị nhiễm mặn, vì vậy thậm chí nó có thể trồng được tại vùng Himalaya và cao nguyên phía bắc Ấn Độ.
Diêm mạch được sử dụng làm lương thực từ cách đây khoảng 7.000 năm, nhưng mới được giao dịch với khối lượng lớn trên thị trường quốc tế hơn 10 năm trở lại đây, sau khi thế giới phát hiện những đặc điểm dinh dưỡng nổi trội của loại hạt này. Năm ngoái Bolivia thu hoạch 48.500 tấn diêm mạch, trong đó khoảng 70% sản lượng được xuất khẩu, với thị trường truyền thống là châu Âu và Mỹ, nhưng trong thời gian gần đây đã được mở rộng sang châu Á và khu vực Trung Đông. Hiện Bolivia chiếm 46% sản lượng diêm mạch thế giới, trong khi Peru đứng thứ 2 với 42%.