Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN
Các nhà sản xuất xe điện (EV) Trung Quốc đang mở các cửa hàng lớn và nhà máy lắp ráp tại châu Phi khi các doanh nghiệp này tìm cách mở rộng thị trường tại lục địa này và né tránh thuế quan cũng như các hạn chế nhập khẩu khác do Mỹ và châu Âu áp đặt.
Nhà sản xuất ô tô BAIC Group và Zeekr, nhà sản xuất xe điện cao cấp của Geely Auto, đều đã công bố kế hoạch thâm nhập vào Ai Cập, một địa điểm quan trọng cho các công ty muốn khai thác thị trường Trung Đông và châu Phi.
Vào cuối năm tới, Tập đoàn BAIC dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất 20.000 xe điện mỗi năm tại một nhà máy lắp ráp mà họ đang thành lập tại Ai Cập. Con số này sẽ tăng lên 50.000 xe vào năm thứ năm trong một thỏa thuận với Alkan Auto, một công ty con của Egyptian International Motors (EIM Group).
Thỏa thuận nói trên có sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Phát triển Công nghiệp Ai Cập Kamel al-Wazir, cũng là Bộ trưởng Công nghiệp và Giao thông. Ông cho biết khoản đầu tư này phù hợp với mục tiêu của Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah el-Sisi là biến quốc gia Bắc Phi này thành một trung tâm công nghiệp khu vực và bản địa hóa ngành công nghiệp ô tô.
Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu trong nước, nhà máy sẽ xuất khẩu sang các nước châu Phi khác và Trung Đông, tận dụng lợi thế vị trí của Ai Cập tại ngã ba của châu Á, châu Phi và châu Âu. Hơn 10% thương mại toàn cầu hoặc hàng nghìn tàu thuyền đi qua hàng năm qua Kênh đào Suez của Ai Cập, nơi nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ và là tuyến đường biển ngắn nhất giữa châu Á và châu Âu, thị trường lớn nhất của Bắc Kinh. Khi nhà máy EV bắt đầu sản xuất vào cuối năm sau, dự kiến sẽ tạo ra khoảng 1.200 việc làm cho lực lượng lao động Ai Cập.
Ông Song Wei, chủ tịch của BAIC Group, cho biết công ty cam kết tăng cường sự hiện diện của mình tại thị trường Ai Cập vì đây là "một trong những thị trường quan trọng nhất" trong khu vực. Tháng trước, công ty lần đầu tiên ra mắt thị trường toàn cầu thông qua một mẫu xe mới từ Ai Cập.
Ai Cập đã thu hút lượng lớn đầu tư từ Trung Quốc, đặc biệt là vào Khu kinh tế kênh đào Suez khi các công ty tìm kiếm tuyến đường ngắn hơn đến các nước châu Âu, Trung Đông và châu Phi.
Vào tháng 10 vừa qua, nhà sản xuất xe điện Zeekr cũng đã công bố kế hoạch thâm nhập thị trường Ai Cập trước cuối năm nay. Sau khi ký kết thỏa thuận phân phối với EIM Group vào tháng trước để xây dựng mạng lưới bán hàng và dịch vụ tại Ai Cập.
Ông Lauren Johnston, chuyên gia về Trung Quốc-châu Phi và là phó giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc của Đại học Sydney, cho biết với việc Mexico, Mỹ và châu Âu áp thuế đối với xe điện Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô đang tìm kiếm thị trường thay thế. Theo vị chuyên gia này, Ai Cập được các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hướng tới vì vị trí chiến lược và chi phí lao động, tiền lương chỉ bằng khoảng một nửa so với Maroc và cũng thấp hơn ở Nam Phi. Ngoài ra, nơi này nằm trong khu vực hiệp định thương mại tự do châu Phi và cũng gần với các thị trường thu nhập cao ở Trung Đông và châu Âu".
Sự kiện này cũng diễn ra trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine và các vấn đề thuế quan ở châu Âu đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng, trong khi căng thẳng trong khu vực đã khiến số lượng tàu sử dụng Kênh đào Suez giảm do các cuộc tấn công vào tàu thương mại trên Biển Đỏ của phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Việc chuyển sản xuất đến gần thị trường hơn sẽ tránh được những rủi ro này.
Ông Kai Xue, một luật sư doanh nghiệp tại Bắc Kinh chuyên tư vấn về đầu tư trực tiếp nước ngoài và tài chính xuyên biên giới, cho biết với mức thuế suất 100% được áp dụng, xe điện Trung Quốc về cơ bản đã bị loại khỏi thị trường Mỹ.
Những động thái mới nhất của các công ty xe điện nhằm mở rộng tại Ai Cập diễn ra sau xu hướng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tìm kiếm thị trường châu Phi vì sự cạnh tranh địa chính trị của Trung Quốc với Mỹ và châu Âu ngày càng gia tăng tại đây.
Những công ty khác bao gồm BYD Auto, Neta Auto EV và Xpeng đã thâm nhập vào các thị trường như Morocco, Kenya, Rwanda và Nam Phi. Đáng chú ý, hãng BYD đã giới thiệu ba mẫu xe điện tại Kenya vào tháng 9 và hiện đã có mặt tại 12 thị trường châu Phi sau khi ra mắt gần đây tại Zambia và Madagascar.
Theo số liệu, xuất khẩu xe năng lượng mới của Trung Quốc sang châu Phi năm 2023 tăng 291% so với năm trước. Các nước châu Phi không chỉ chào đón thương mại mà còn mong muốn phát triển chuỗi công nghiệp xe điện tại địa phương.