Tổng thống Mỹ Barack Obama đã hoãn kế hoạch tấn công quân sự Syria sau khi chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad đồng ý giao nộp kho vũ khí hóa học. Trong khi đó, Nga tuyên bố đã có bằng chứng cho thấy phe đối lập Syria sở hữu và sử dụng vũ khí hóa học.
Tạm gác chiến tranh
Quyết định cho Syria một cơ hội hòa bình được ông Obama đưa ra trong bài phát biểu trước toàn dân Mỹ truyền đi từ Nhà Trắng hôm 10/9. Ông Obama cho biết sẽ trực tiếp liên lạc với Tổng thống Nga Vladimir Putin và phái Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến Geneva (Thụy Sĩ) để hội đàm về vấn đề này với người đồng cấp Nga vào ngày hôm nay (12/9).
Các nạn nhân bị thương trong vụ tấn công vũ khí hóa học ở Aleppo hồi tháng 3/2013, mà Nga khẳng định do phe đối lập Syria tiến hành. Ảnh: Reuters |
Một mặt cho Syria một cơ hội tránh chiến tranh, một mặt ông Obama vẫn bảo vệ lựa chọn quân sự khi cho rằng an ninh nước Mỹ sẽ bị đe dọa nếu cho phép sử dụng vũ khí hóa học mà không bị trừng phạt. Ông Obama không quên nhấn mạnh rằng các tàu khu trục trang bị tên lửa hành trình của Mỹ sẽ vẫn bám trụ ở đông Địa Trung Hải, lúc nào cũng sẵn sàng cho cuộc tấn công trừng phạt. Tuy nhiên, người đứng đầu Nhà Trắng đảm bảo nếu có hành động quân sự thì Mỹ sẽ đợi sau khi thanh sát viên LHQ báo cáo kết quả điều tra tại Syria.
Tổng thống Mỹ cũng đã đề nghị quốc hội hoãn cuộc bỏ phiếu về kế hoạch tấn công Syria để dành thêm thời gian nghiên cứu đề xuất của Nga. Đề nghị này được đưa ra khi giới nghị sĩ Mỹ phần lớn không bị lay chuyển trước bài phát biểu “mùi mẫn” của ông Obama, vẫn phản đối hành động quân sự với lo ngại Mỹ sẽ bị sa lầy tại đây.
Cũng trong bài phát biểu từ Nhà Trắng, ông Obama đã nhắc lại hậu quả của việc sử dụng vũ khí hóa học chết người trên thế giới thời Thế chiến thứ nhất và thứ hai để nhấn mạnh rằng cộng đồng quốc tế không thể đứng ngoài cuộc sau vụ tấn công ở Syria ngày 21/8. Tuy nhiên, ông Obama không hề nhắc đến một điều quan trọng rằng chính Mỹ cũng đã sử dụng chất độc da cam/điôxin để rải xuống Việt Nam, để lại hậu quả đau thương cho hàng triệu người Việt Nam đến tận ngày nay.
Thiện chí của Syria
Ngay sau khi có đề xuất giải giáp vũ khí hóa học đổi lấy hòa bình của Nga, chính quyền Syria lập tức hoan nghênh và cam kết từ bỏ loại vũ khí giết người hàng loạt này cũng như sẵn sàng ký kết Công ước cấm vũ khí hóa học. Phát biểu với hãng thông tấn Interfax của Nga, Ngoại trưởng Syria Walid al-Muallem tuyên bố: “Chúng tôi sẵn sàng nói rõ vị trí kho vũ khí hóa học, sẵn sàng ngừng sản xuất vũ khí hóa học và cho các đại diện của Nga, LHQ và các nước xem các kho quân sự của Syria”.
Hãng tin này ngày 11/9 cũng dẫn một nguồn tin cho biết Nga đã chuyển cho Mỹ kế hoạch đặt kho vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát quốc tế và dự kiến thảo luận về kế hoạch này vào ngày 12/9 tại Geneva.
Trong khi đó, cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Duma quốc gia (Hạ viện) Nga Alexei Pushkov cho biết nước này đã có bằng chứng cho thấy phe đối lập Syria sở hữu và sử dụng vũ khí hóa học.
Phát biểu tại phiên họp toàn thể của Hạ viện, ông Pushkov tuyên bố: "Có lý do cho thấy không chỉ Chính phủ Syria mà cả phe đối lập nước này cũng sở hữu vũ khí hóa học. Có cơ sở nghi ngờ phe đối lập đã nhiều lần sử dụng loại vũ khí này".
Ông Pushkov chỉ rõ rằng lực lượng nổi dậy Syria đã sử dụng vũ khí hóa học ở gần thành phố Aleppo hồi tháng 3 và Carla Del Ponte - thành viên của ủy ban độc lập đặc biệt chuyên điều tra vi phạm nhân quyền ở Syria của LHQ - đã thừa nhận vụ việc này. Hãng thông tấn Interfax dẫn lời ông Pushkov cho biết: "Nga vừa mới chuyển bằng chứng này lên Hội đồng Bảo an LHQ".
Dương Lê (tổng hợp)