Điều trị cho bệnh nhân COVID-19 ở bang Alabama, Mỹ. Ảnh: Globalbiodefense
Ngay cả khi các loại vaccine hiệu quả cao đang được tiêm chủng rộng rãi, biến thể Delta của SARS-CoV-2 vẫn tiếp tục gây ra số lượng lớn ca nhiễm mới.
Tuy nhiên, có một số tin tốt. Theo tờ Conversation, thế giới hiện nay đã có thể tiếp cận được nhiều loại thuốc, bao gồm cả thuốc mới và thuốc cũ từng sử dụng để điều trị những bệnh khác. Đối với bệnh nhân COVID-19 nhập viện, những phương pháp điều trị mới này, cùng với những tiến bộ chăm sóc đã giúp giảm tỷ lệ tử vong và cải thiện sức khoẻ người bệnh.
Thuốc kháng virus
Ba loại thuốc kháng thể đơn dòng kháng virus đã được phép sử dụng ở Mỹ và nhiều nước khác có thể ngăn virus lây nhiễm sang các tế bào mới bằng cách nhắm mục tiêu vào protein gai của SARS-CoV2. Đối với bệnh nhân điều trị ngoại trú khi phát hiện COVID-19 sớm, những loại thuốc này làm giảm nguy cơ nhập viện và tử vong. Một trong số chúng – như thuốc REGEN-COV – có thể ngăn ngừa những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao mắc bệnh nặng.
Những loại thuốc kháng virus này cũng có ích với những bệnh nhân nhập viện mà cơ thể không tự tạo ra kháng thể do bị suy giảm miễn dịch.
Tuy nhiên việc quản lý các loại thuốc kháng virus trên diện rộng là một thách thức. Nhân viên y tế phải sử dụng thuốc ngay khi bệnh nhân bắt đầu có các triệu chứng. Việc truyền hoặc tiêm phải diễn ra tại cơ sở y tế có giám sát, vì thế bệnh nhân có thể khó tiếp cận nhanh với phương pháp điều trị này.
Thuốc kháng virus Remdesivir.
Một trong những loại thuốc kháng virus này là Remdesivir có thể chống lại nhiều loại virus bao gồm SARS-CoV-2. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn virus nhân bản vật liệu di truyền.
Hai thử nghiệm lâm sàng được thực hiện sớm trong đại dịch cho thấy Remdesivir rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân COVID-19 nhập viện. Một thử nghiệm gần đây hơn cho thấy nó làm giảm nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, hai thử nghiệm bổ sung, một thử nghiệm chủ yếu được thực hiện ở các nước có thu nhập thấp và trung bình bởi Tổ chức Y tế Thế giới và một thử nghiệm khác ở Tây Âu, không cho thấy lợi ích rõ ràng của Remdesivir ở bệnh nhân nhập viện.
Thuốc chống viêm
Các thuốc steroid như Dexamethasone có thể ức chế hệ miễn dịch và do đó làm giảm viêm. Theo một nghiên cứu vào tháng 2/2021 được công bố trên Tạp chí Y học New England, với những bệnh nhân phải nhập viện, một chế độ điều trị bằng Dexamethasone làm giảm nguy cơ tử vong. Lợi ích lớn nhất của thuốc là với những bệnh nhân cần hỗ trợ hô hấp. Trong khi đó, trong cùng một nghiên cứu, với những bệnh nhân không cần điều trị oxy, Dexamethasone không có lợi, và trên thực tế có thể gây hại.
Thuốc ức chế IL-6
Steroid là một công cụ không sắc bén để ức chế miễn dịch, các loại thuốc chống viêm khác ảnh hưởng chính xác hơn đến hệ miễn dịch. Bệnh nhân COVID-19 nặng bị viêm nhiễm có thể có nồng độ cytokine IL-6 tăng cao. Cytokine IL-6 là loại phân tử mà hệ miễn dịch sử dụng để điều phối phản ứng. Đối với những bệnh nhân này, cả tocilizumab và sarilumab – hai loại thuốc ngăn chặn tế bào phản ứng với IL-6 – có thể làm giảm viêm và giảm tỷ lệ tử vong khi kết hợp với dexamethasone.
Một phụ nữ ở Houston, Texas (Mỹ) đau buồn sau khi mẹ cô qua đời tại nhà vì COVID-19. Họ là những người chưa tiêm vaccine. Ảnh: Getty Images
Thuốc ức chế JAK
Một nhóm thuốc được gọi là chất ức chế JAK (JAK là viết tắt Janus Kinases - là một nhóm các enzyme nội bào liên quan đến tạo máu và chức năng miễn dịch tế bào) cũng có thể sửa đổi phản ứng viêm của cơ thể. Chúng được sử dụng cho một số tình trạng tự miễn dịch, bao gồm cả viêm khớp dạng thấp và có thể ngăn chặn tình trạng viêm do IL-6 gây ra.
Việc thêm Baricitinib, một chất ức chế JAK, vào Remdesivir đã giúp bệnh nhân nhập viện phục hồi nhanh hơn so với chỉ sử dụng Remdesivir. Baricitinib cũng làm giảm tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân nhập viện được điều trị bằng Dexamethasone. Và với những bệnh nhân COVID-19 yếu nhất, nó giúp giảm viêm.
Ngoài ra, hiện tại vẫn có nhu cầu về các loại thuốc khác để giúp bệnh nhân có các triệu chứng sớm không phải nhập viện. Các loại thuốc cũ có thể được sử dụng lại để điều trị cho những bệnh nhân này bao gồm Corticosteroid dạng hít và Fluvoxamine, một loại thuốc chống trầm cảm.
Nhân viên y tế Mỹ thông báo cho một phụ nữ mắc COVID-19 ở Houston, bang Texas rằng chồng bà cũng nhiễm bệnh và cần nhập viện. Ảnh: Getty Images
Một xu hướng nguy hiểm
Đối với loại thuốc đang gây tranh cãi ivermectin (thuốc diệt ký sinh trùng như giun, chấy ở người và động vật), kết quả sơ bộ từ một thử nghiệm ngẫu nhiên tại Mỹ, có đối chứng với giả dược không cho thấy bất kỳ lợi ích nào khi điều trị COVID-19. Hai thử nghiệm khác, cũng ngẫu nhiên và có đối chứng với giả dược, đang được tiến hành.
Hiện tại, dựa trên các bằng chứng hiện tại, ivermectin không nên được sử dụng để điều trị bệnh nhân COVID-19. Khi sử dụng không đúng cách, thuốc này có thể gây hại nghiêm trọng. Độc tính của Ivermectin có thể gây buồn nôn, nôn, tiêu chảy, huyết áp thấp, lú lẫn, co giật và tử vong.