Lễ ký kết biên bản ghi nhớ, trong đó Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý cho Phần Lan và Thụy Điển trở thành thành viên của NATO, tại hội nghị thượng đỉnh ở Madrid. Ảnh: AP
Theo kênh truyền hình RT, sự đồng thuận của Thổ Nhĩ Kỳ đã mở rộng con đường gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cho Phần Lan và Thụy Điển.
Trước đó, các vòng đàm phán căng thẳng đã diễn ra trong nhiều tuần sau khi hồi tháng 5, Ankara thông báo quốc gia này không ủng hộ hai nước Bắc Âu gia nhập khối liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu. Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc hai nước chứa chấp các thành viên của đảng Công nhân người Kurd (PKK), tổ chức mà Ankara coi là một tổ chức khủng bố, cũng như hai nước đã ủng hộ lệnh cấm vận vũ khí đối với Thổ Nhĩ Kỳ.
Các bên đã tổ chức các cuộc đàm phán tại Ankara và Brussels song không cùng chung quan điểm đối với một loạt vấn đề. Chính vì vậy, khi Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố ủng hộ hai nước gia nhập NATO ngay trước thềm hội nghị thượng đỉnh diễn ra tại Madrid (Tây Ban Nha) vào ngày 28/6, quyết định đã khiến dư luận thế giới ngỡ ngàng.
Theo Ngoại trưởng Haavisto, cuộc đàm phán cấp cao đã kéo dài 2 tiếng đồng hồ căng thẳng tại thủ đô Tây Ban Nha. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo của Thổ Nhĩ Kỳ, Phần Lan và Thụy Điển vẫn khó khăn trong việc đi đến sự thống nhất trong một số vấn đề trọng điểm, khi liên tục nhắc lại các quan điểm trước đó.
“Và rồi họ nghỉ giải lao uống coffe. Như thường lệ, trong các giờ nghỉ giải lao, ý tưởng lớn xuất hiện và cuối cùng, khi kết thúc cuộc họp, các nhà lãnh đạo cảm thấy dễ dàng hơn khi đi đến thỏa thuận”, nhà chức trách chia sẻ.
Trên báo Tây Ban Nha El Mundo, Ngoại trưởng Haavisto gọi giờ nghỉ giải lao này là “bước ngoặt” trong đàm phán. “Khi các nhà lãnh đạo nhấp ngụm coffee, họ “tìm ra những ý tưởng sáng tạo và có thể sửa đổi để tìm ra giải pháp thỏa mãn đôi bên”, ông hồi tưởng.
Theo nhà ngoại giao cấp cao, thách thức chính trong các cuộc đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ là hóa giải những khác biệt về định nghĩa “chủ nghĩa khủng bố” của mỗi quốc gia. Nhưng cuối cùng, Helsinki, Stockholm và Ankara “có thể tách biệt các vấn đề đó và đạt được thỏa thuận”.
Phần Lan cam kết với Thổ Nhĩ Kỳ rằng sẽ có hành động chống lại tổ chức mà Ankara coi là "khủng bố" và dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí.
Ngày 30/6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cảnh báo rằng Ankara sẽ giám sát chặt chẽ cách Phần Lan và Thụy Điển tuân thủ các cam kết. “Điều cốt lõi là những cam kết phải trở thành sự thực”, Tổng thống Erdorgan nhấn mạnh.
Phần Lan và Thụy Điển đã cùng nhau nộp đơn gia nhập NATO vào ngày 18/5, với lý do lo ngại về an ninh lãnh thổ sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biết ở Ukraine vào cuối tháng Hai.