Một chiếc xe tăng Leopard tại tập trận Arrow 22 ở Phần Lan. Ảnh: AFP/Getty Image
Mặc dù Ukraine đã yêu cầu được cung cấp xe tăng hiện đại kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột với Nga vào cuối tháng 2/2022, nhưng nỗ lực đáp ứng những yêu cầu đó mới được tăng tốc trong tuần này khi chính phủ Anh và Ba Lan công khai thúc giục thay đổi lập trường của liên minh phương Tây.
Ngày 11/1, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda tuyên bố: “Một đại đội tăng Leopard (gồm 14 chiến xa) sẽ được chuyển giao (cho Ukraine), trong khuôn khổ một liên minh đang hình thành”.
Theo hãng tin AFP của Pháp, tuyên bố của nguyên thủ Ba Lan được đưa ra trong cuộc họp báo chung với hai đồng nhiệm Ukraine và Litva khi đến thăm thành phố Lviv ở miền Tây Ukraine.
Sau tuyên bố của phía Ba Lan, tờ Politico cho hay, cùng ngày, người phát ngôn của Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã phát biểu với báo giới rằng Anh đang “tăng tốc” hỗ trợ cho Ukraine “bằng loại công nghệ quân sự thế hệ tiếp theo sẽ giúp giành chiến thắng trong cuộc chiến này”.
Theo người phát ngôn của Thủ tướng Anh, xe tăng có thể là một "năng lực thay đổi cuộc chơi" và hiện nay, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace đang dẫn đầu các cuộc thảo luận với các đồng minh phương Tây về cách gửi xe tăng "thay đổi cuộc chơi" tới Ukraine.
Dự kiến kế hoạch của Anh cung cấp xe tăng cho Ukraine sẽ được công bố chính thức tại cuộc họp của các quan chức quốc phòng phương Tây tại căn cứ quân sự Ramstein ở Đức vào ngày 20/1.
Binh sỹ Ukraine chất lên xe tải các thùng tên lửa Stinger do Mỹ chế tạo. Ảnh tư liệu: AFP/Getty Images
Như vậy, từ việc cung cấp vũ khí tác chiến mặt đất hạng nhẹ, bao gồm xe Marder của Đức, Bradley do Mỹ sản xuất và AMX-10 RC của Pháp, phương Tây bắt đầu chuyển sang cân nhắc cung cấp cho Ukraine các loại vũ khí tác chiến mặt đất hạng nặng do phương Tây sản xuất thay vì cung cấp cho Ukraine những chiếc xe tăng do Liên Xô cũ sản xuất như trước đây.
Sự thay đổi chính sách khá đột ngột này của các nước thành viên khối quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhiều khả năng liên quan đến việc Ukraine chuẩn bị sẵn sàng cho chiến sự mở rộng trở lại với quy mô lớn vào tháng 2/2022.
Tờ The New York Times ngày 13/1 dẫn lời một quan chức quân sự cấp cao của phương Tây cho biết cần phải thay đổi sự cân bằng lực lượng ở miền Đông Ukraine để phá vỡ thế bế tắc trong cuộc chiến và việc gửi đủ xe tăng chiến đấu hiện đại của phương Tây cùng các phương tiện chiến đấu khác có thể giúp thay đổi sự cân bằng đó. Nếu không có xe tăng, một nhân tố đầy uy lực của chiến tranh trên bộ, thì Ukraine khó có thể giành lại được phần lớn lãnh thổ.
Laura K. Cooper, phó trợ lý bộ trưởng quốc phòng, cũng cho biết trong một cuộc họp báo rằng “chúng tôi hoàn toàn đồng ý rằng Ukraine cần xe tăng” và “đây là thời điểm thích hợp để Ukraine tận dụng khả năng của mình, nhằm thay đổi cục diện trên chiến trường”.
Xe tăng Ukraina bắn vào các vị trí của Nga gần Kreminna, vùng Lugansk. Ảnh: AFP
Trong khi đó, The New York Times cho hay Ukraine đã sẵn sàng đẩy mạnh cuộc tấn công quân sự của riêng mình, vào giữa mùa đông hoặc sau mùa xuân lầy lội. Theo một quan chức tình báo cấp cao của phương Tây, Moskva cũng đang phát đi tín hiệu về một cuộc tấn công mùa xuân còn Ukraine “không muốn phải nín thở” từ giờ cho đến khi cuộc tấn công tăng cường đó bắt đầu.
Tại Ukraine, các quan chức cho biết các phương tiện bọc thép sẽ đóng vai trò then chốt trong các cuộc chiến giành quyền kiểm soát các thị trấn và thành phố đang tranh chấp khốc liệt ở các tỉnh phía Đông giáp biên giới với Nga. Chỉ huy quân sự cấp cao nhất của Ukraine, Tướng Valery Zaluzhny, cho biết họ cần khoảng 300 xe tăng phương Tây và khoảng 600 xe chiến đấu bọc thép phương Tây để tạo ra sự khác biệt.
Trên thực tế, theo tờ The New Voice of Ukraine ngày 14/1, hiện có năm quốc gia sẵn sàng chuyển giao xe tăng Leopard-2 do Đức sản xuất cho Ukraine. Trong một cuộc trò chuyện với nhà báo Vadym Karpiak, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba tiết lộ mục tiêu của Kiev là thành lập một lữ đoàn xe tăng Leopard.
Ngoại trưởng Ukraine cho biết Ba Lan và Phần Lan đã đồng ý chuyển giao xe tăng Leopard cho Ukraine. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của quyết định do chính phủ Ba Lan đưa ra bởi đây là chính phủ đầu tiên tuyên bố chuyển giao 14 xe tăng Leopard cho Lực lượng Vũ trang Ukraine.
“Và tôi biết ba quốc gia khác cũng sẵn sàng làm điều tương tự, nhưng đang trì hoãn về thông báo” bởi “họ muốn chắc chắn 100% rằng Đức sẽ ủng hộ việc chuyển giao”, ông Kuleba cho biết thêm.
Xe tăng Leopard do Đức chế tạo vì thế, các nước muốn cung cấp cho Ukraine cần phải được sự cho phép của Berlin.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz. Ảnh minh hoạ: AFP/TTXVN
Trong những tuần gần đây, Đức phải đối mặt với sức ép ngày càng tăng trong việc cung cấp xe tăng Leopard 2 cho Ukraine. Thủ tướng Olaf Scholz giải thích rằng chưa có quốc gia nào trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) gửi loại xe tăng này tới Ukraine, đồng thời nhấn mạnh Đức không nên là nước đầu tiên và những bước đi như vậy nên được các đồng minh phối hợp.
Hôm 13/1, hãng tin Bloomberg đưa tin rằng Đức sẽ công bố kế hoạch cuối cùng cung cấp xe tăng Leopard-2 cho Ukraine tại cuộc họp ở căn cứ quân sự Ramstein vào ngày 20/1 sắp tới. Tại cuộc họp này, bộ trưởng quốc phòng của các nước đối tác của Ukraine sẽ thảo luận về những nỗ lực đang diễn ra và trong tương lai để hỗ trợ Kiev đẩy lùi cuộc tấn công của Nga.
Về phía Nga, ngày 21/12/2022, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo, việc các nước phương Tây tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ chỉ càng làm trầm trọng thêm cuộc xung đột hiện nay.
Trao đổi với báo giới, ông Peskov cho biết, các nước phương Tây đang tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine và phạm vi vũ khí được cung cấp đang mở rộng, đồng thời nhấn mạnh tất cả những điều này càng làm trầm trọng thêm cuộc xung đột và là điều không có lợi cho Ukraine.
Trước đó vào hôm 15/12/2022, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cảnh báo: "Chúng tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng tất cả vũ khí phương Tây chuyển cho Ukraine đều là mục tiêu quân sự chính đáng cho quân đội Nga, hoặc sẽ bị phá hủy hoặc bị thu giữ như chúng tôi tuyên bố nhiều lần".