Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại một diễn đàn ở Kiev. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Theo tờ Pravda (Ukraine), vào đầu năm, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã tuyên bố ý định cải tổ lại đội ngũ cầm quyền của Ukraine. Thời điểm đó, dư luận tập trung vào khả năng thay thế Tướng Valery Zaluzhny, người đứng đầu Lực lượng vũ trang Ukraine. Tuy nhiên, ông Zelensky khẳng định rằng thay đổi nhân sự trong quân đội chỉ là một phần nhỏ trong kế hoạch cải tổ toàn diện chính phủ.
Nguyên nhân dẫn đến cải tổ chính phủ
Tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal đã có cuộc gặp và trao đổi thẳng thắn với Tổng thống Zelensky, đề nghị được từ chức hoặc được làm việc mà không bị áp lực từ những tin đồn về khả năng bị sa thải. Tổng thống Zelensky đã đồng ý với yêu cầu của Thủ tướng Shmyhal, nhưng ngay sau đó, vào đầu tháng 9, ông Zelensky lại đề xuất thay thế hơn 50% nội các của thủ tướng. Điều này được coi là động thái dứt khoát để tăng cường hiệu quả hoạt động của chính phủ và loại bỏ những trì trệ.
Theo các nguồn tin trong Chính phủ Ukraine, Tổng thống Zelensky hiện đang có động lực tích cực để tái cơ cấu toàn bộ hệ thống cầm quyền. Ông muốn loại bỏ những rào cản, tăng cường tính linh hoạt và cải thiện khả năng thực thi chỉ thị của chính phủ. Điều đó cho thấy Tổng thống Ukraine đang tìm cách xây dựng một đội ngũ có khả năng làm việc nhanh chóng và hiệu quả hơn trong bối cảnh nước này đối mặt với nhiều thách thức lớn.
Trong bối cảnh đó, ngày 3/9, hàng loạt đơn từ chức của các bộ trưởng đã được đệ trình. Điều này khiến các nhà quan sát trong và ngoài nước bất ngờ, vì các bộ trưởng dường như không lường trước việc từ chức sẽ diễn ra nhanh chóng đến vậy. Danh sách các bộ trưởng từ chức bao gồm Bộ trưởng Tư pháp Denys Maluska, Bộ trưởng Sinh thái Ruslan Strilets, và Bộ trưởng Công nghiệp Chiến lược Oleksandr Kamyshin.
Tuy nhiên, quá trình cải tổ chính phủ không hề đơn giản. Để điền vào các vị trí trống, các cuộc họp kéo dài nhiều giờ đã diễn ra giữa Thủ tướng, lãnh đạo đảng “Phụng sự Nhân dân” tại văn phòng của tổng thống. Các bên phải tìm kiếm những ứng cử viên phù hợp từ nguồn nhân lực vốn có hạn sau nhiều năm cầm quyền.
Một trong những thay đổi đáng chú ý là quyết định chia tách Bộ Phát triển Cộng đồng, Lãnh thổ và Cơ sở hạ tầng thành hai bộ riêng biệt để tăng cường chính sách khu vực. Tuy nhiên, việc tìm kiếm người lãnh đạo mới gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khi những dự án quốc tế lớn được triển khai cần có sự lãnh đạo mạnh mẽ và kinh nghiệm.
Trong suốt quá trình cải tổ, Văn phòng Tổng thống Ukraine do Andriy Yermak đứng đầu đã trở thành lực lượng nhân sự chính, đóng vai trò quan trọng trong việc đề xuất và lựa chọn các bộ trưởng mới. Nhiều người trong số những ứng viên được đề xuất có mối quan hệ gần gũi với Văn phòng Tổng thống, cho thấy sự gia tăng ảnh hưởng của cơ quan này trong quá trình quyết định nhân sự.
Ví dụ, Oleksiy Kuleba, Phó Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine phụ trách về chính sách khu vực, đã được đề cử làm Bộ trưởng Bộ Phát triển Cộng đồng, Lãnh thổ và Cơ sở hạ tầng. Tổng thống Zelensky đã chủ động bố trí ông Kuleba vào vị trí này với hy vọng tiếp tục các dự án quan trọng của chính phủ.
Thực tế việc cải tổ quy mô lớn không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ. Sự thiếu hụt ứng viên đủ năng lực đã khiến chính phủ phải đắn đo trong việc lựa chọn. Một số bộ trưởng mới được đề cử có thể không có kinh nghiệm trực tiếp trong lĩnh vực mà họ sẽ lãnh đạo, điều này có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của chính phủ trong ngắn hạn.
Một trường hợp đáng chú ý là việc sa thải Bộ trưởng Công nghiệp Chiến lược Oleksandr Kamyshin. Mặc dù Bộ trưởng Kamyshin vẫn được tổng thống coi trọng, ông đã được chuyển sang làm cố vấn chiến lược cho Tổng thống Zelensky, cho thấy sự linh hoạt trong việc điều chỉnh vị trí dựa trên khả năng và đóng góp cá nhân.
Như vậy, cuộc cải tổ hơn một nửa nội các của Tổng thống Zelensky không chỉ là phản ứng trước những thách thức nội bộ mà còn là nỗ lực của tổng thống trong việc tạo ra động lực mới cho hệ thống chính phủ. Bằng cách đưa vào những gương mặt mới và tái cấu trúc các bộ phận quan trọng, ông Zelensky hy vọng sẽ khắc phục được những hạn chế hiện tại và xây dựng một chính phủ hoạt động hiệu quả hơn trong bối cảnh Ukraine đối mặt với nhiều thách thức từ bên trong lẫn bên ngoài.