Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc. Ảnh: Reuters
Hãng thông tấn Reuters (Anh) cho biết trong thời gian Tổng thống Trump lãnh đạo, ông đã rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Giáo dục Tổ chức khoa học và văn hóa Liên Hiệp Quốc (UNESCO), thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015.
Mỹ cũng cảnh cáo sẽ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trung Quốc nhận định rằng Mỹ đang nghiện từ “bỏ”, đồng thời dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, Bắc Kinh đã gia tăng hiện diện trong các tổ chức quốc tế.
Hiện 4 trong 15 lãnh đạo các đơn vị của Liên hợp quốc là người Trung Quốc. Trung Quốc còn cam kết tăng hỗ trợ cho WHO thêm 2 tỷ USD. Bên cạnh đó, Trung Quốc còn đi tiên phong trong việc hình thành các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB).
Ông Paul Haenle – giám đốc Trung tâm Chính sách toàn cầu Carnegie–Tsinghua có trụ sở ở Bắc Kinh – phân tích: “Trung Quốc đang cố gắng tận dụng việc Mỹ rút khỏi các tổ chức quốc tế. Tuy nhiên, Trung Quốc gặp khó khăn trong việc chuyển ảnh hưởng thành chính sách đối ngoại thành công”.
Trung tâm nghiên cứu Pew đã khảo sát và thu kết quả nhiều nước, bao gồm Mỹ, có quan điểm không bằng lòng với Trung Quốc về vấn đề kinh tế trong những năm qua. Theo Reuters, sáng kiến Vành đai, Con đường đã bị chỉ trích vì thiếu minh bạch, gây lo ngại về môi trường và tình trạng bền vững về tài chính của các dự án.
Tuy ngày càng gia tăng tiềm lực về kinh tế và quân sự nhưng Trung Quốc vẫn khẳng định rằng không muốn thay thế Mỹ.
Giáo sư Jia Qingguo tại Trường nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh nhận định: “Đối với nhiều vấn đề quản trị toàn cầu, vẫn còn phạm vi hợp tác giữa hai quốc gia” như COVID-19 và khí hậu.
Trong trường hợp ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 3/11, nhiều khả năng khi bước vào Nhà Trắng ông vẫn duy trì lập trường cứng rắn với Trung Quốc nhưng vẫn duy trì quan hệ với các tổ chức quốc tế theo phương thức truyền thống. Ông Biden từng nói rằng sẽ giữ vị trí của Mỹ tại WHO và tái gia nhập Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.