Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Honiara, Quần đảo Solomon hôm 26/5. Ảnh: Tân Hoa xã
Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, tuyên bố trên được ông Vương Nghị đưa ra vào hôm 26/5, khi thực hiện chuyến công du 10 ngày tới 7 đảo quốc Thái Bình Dương và Đông Timor. Chuyến đi này đang được Mỹ và Australia theo sát chặt chẽ.
Sau cuộc gặp với người đồng cấp tại Solomon Jeremiah Manele, Ngoại trưởng Trung Quốc cho biết tất cả các quốc đảo ở Thái Bình Dương đều có quyền quyết định ký kết mọi thỏa thuận. Ông tuyên bố: “Các quốc đảo ở Thái Bình Dương đều là các quốc gia có chủ quyền và độc lập, không phải là sân sau của bất kỳ quốc gia nào. Họ đều có quyền lựa chọn của riêng mình và không phụ thuộc vào quốc gia khác”. Nhà ngoại giao Trung Quốc cũng nói thêm rằng bất kỳ động thái nào làm tổn hại đến quá trình hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và quần đảo Solomon đều sẽ không thành công.
Tuy nhiên, theo một bản dự thảo thỏa thuận đề xuất bị rò rỉ, Bắc Kinh đang tìm kiếm sự hiện diện an ninh mạnh mẽ trong khu vực, với các đề xuất đào tạo các sĩ quan cảnh sát Thái Bình Dương, hợp tác về “an ninh truyền thống và phi truyền thống”, cùng với việc mở rộng hợp tác thực thi pháp luật.
Trung Quốc đã ký kết một hiệp ước an ninh với Solomon, nhưng thông tin chi tiết của hiệp ước này không được công bố. Điều này làm dấy lên lo ngại liệu hiệp ước này có cho phép Trung Quốc triển khai lực lượng hải quân đến khu vực này hay không.
Ngoại trưởng Trung Quốc tuyên bố: “Hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon bao gồm hỗ trợ duy trì trật tự xã hội theo pháp luật, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản, thực hiện cứu trợ nhân đạo và ứng phó với thiên tai, theo yêu cầu của Quần đảo Solomon. Hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon không nhằm vào bên thứ ba, và không có ý định thiết lập các căn cứ quân sự”.
Ông cho biết thêm rằng với thỏa thuận này, Trung Quốc sẽ hỗ trợ các quốc đảo Thái Bình Dương tăng cường hợp tác an ninh, và Trung Quốc sẽ khởi động hợp tác thực thi pháp luật với Honiara.
Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare, Bộ trưởng Ngoại giao Quần đảo Solomon Jeremiah Manele, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Ủy viên Quốc vụ kiêm Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tham dự một lễ ký kết tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc hồi năm 2019. Ảnh: Reuters
Trong nỗ lực ngăn chặn động thái này, Australia đã cử Ngoại trưởng Penny Wong đến Fiji để tăng cường hỗ trợ khu vực Thái Bình Dương. Bà Wong vừa trở về từ hội nghị thượng đỉnh “Bộ Tứ” ở Tokyo, sau khi gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden và các nhà lãnh đạo từ Ấn Độ và Nhật Bản để tìm cách đối phó với sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Tại Fiji, bà Wong cho biết tùy thuộc vào từng quốc đảo, Australia sẽ quyết định họ hình thành quan hệ đối tác nào và ký kết những thỏa thuận nào. Tuy nhiên, bà khuyến khích các quốc gia nên cân nhắc lợi ích của việc gắn bó với Australia.
Bà nói: “Australia sẽ trở thành một đối tác không ràng buộc cũng như không đặt ra gánh nặng tài chính không bền vững. Chúng tôi sẽ là đối tác không gây xói mòn các ưu tiên của các quốc gia Thái Bình Dương hoặc các tổ chức ở Thái Bình Dương.”
Ngoại trưởng Vương Nghị dự kiến đến thăm Kiribati trong 4 tiếng vào hôm 27/5. Sau đó ông sẽ thăm Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu và Papua New Guinea. Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng sẽ tổ chức các cuộc hội đàm trực tuyến với Quần đảo Cook, Niue và Liên bang Micronesia. Ông cũng sẽ thăm Đông Timor.
Theo Pang Zhongying, chuyên gia về các vấn đề quốc tế tại Đại học Ocean of China ở Thanh Đảo, chuyến công du cấp cao của Ngoại trưởng Vương Nghị rõ ràng là nhằm vào chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, đặc biệt là trước những nỗ lực của Washington trong việc can dự vào khu vực.
Chuyên gia giải thích: “Đây là thời điểm quan trọng đối với Bắc Kinh và Trung Quốc cần thận trọng xử lý mối quan hệ với chính phủ Australia mới và New Zealand trong bối cảnh họ nhận thấy rằng Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện nhiều hơn ở Nam Thái Bình Dương, tại khu vực mà họ đang có tầm ảnh hưởng”.