Đó cũng là khoảng thời gian mà mối quan hệ hữu nghị anh em gắn bó giữa dân tộc Cuba và Việt Nam liên tục được vun đắp và phát triển, trở thành mối quan hệ mẫu mực mang tính biểu tượng của thời đại.
Lễ kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba tại Hà Nội ngày 30/11/2015. Ảnh: An Đăng |
Tuy cách xa nhau nửa vòng Trái đất nhưng Việt Nam và Cuba có nhiều điểm tương đồng trong tiến trình dựng nước và giữ nước, có cùng khát vọng, lý tưởng và truyền thống đấu tranh hào hùng vì độc lập, tự do của dân tộc. Trong bối cảnh đó, sự kiện hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2/12/1960 diễn ra như một tất yếu lịch sử, phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn cách mạng ở mỗi nước, đáp ứng nguyện vọng và lợi ích của nhân dân hai nước; phản ánh tính hiện thực của chủ nghĩa quốc tế cách mạng trong thời đại chúng ta. Ngay từ cuối thế kỷ XIX, vị anh hùng dân tộc Cuba, Jose Marti, đã viết trong tập truyện "Tuổi Vàng" dành cho thiếu nhi về những người An Nam. Ông trở thành người Cuba đầu tiên gieo mầm cho tình đoàn kết, hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba. Cũng chính từ những hạt mầm đầu tiên đó, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân của hai nước, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh và lãnh tụ Fidel Castro, đã không ngừng vun đắp và củng cố mối quan hệ thủy chung, trong sáng giữa hai dân tộc.
Trong thời kỳ khó khăn nhất của cuộc đấu tranh giải phóng vì độc lập dân tộc của Việt Nam, Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba luôn sát cánh và dành cho người anh em Việt Nam sự ủng hộ và giúp đỡ vô cùng quý báu, có hiệu quả cả tinh thần lẫn vật chất. Với tinh thần "Vì Việt Nam, chúng ta sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình", Cuba đã phát động nhiều phong trào quần chúng rộng rãi ủng hộ Việt Nam đã được triển khai khắp cả nước... Ðài phát thanh La Habana thời kỳ đó đã dành riêng một kênh phát bằng tiếng Anh sang Mỹ để giới thiệu với nhân dân Mỹ về tình hình Việt Nam và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta, góp phần cùng Việt Nam tranh thủ dư luận tiến bộ Mỹ, ủng hộ Việt Nam, đòi chấm dứt chiến tranh. Ngay từ buổi đầu cách mạng, khó khăn có nhiều, Cuba đã nhận lớp học sinh Việt Nam đầu tiên và sau đó hàng nghìn sinh viên đã được gửi sang đào tạo ở nhiều ngành khác nhau tại “Hòn đảo Tự do”. Giữa lúc đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại ở miền bắc, nhiều kỹ sư, công nhân Cuba đã sang xây dựng một số công trình quan trọng phục vụ quốc kế dân sinh của nước ta, từ khách sạn Thắng Lợi, Bệnh viện Ðồng Hới, xa lộ Xuân Mai - Sơn Tây, đường Hồ Chí Minh, cho tới các trung tâm chăn nuôi gia súc, gia cầm theo công nghệ hiện đại...
Nhân dân Việt Nam cũng không thể nào quên hình ảnh Tổng Tư lệnh Fidel Castro giương cao lá cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ngay tại chiến trường Quảng Trị tháng 9/1973. Vị lãnh tụ huyền thoại của Cách mạng Cuba là nguyên thủ quốc gia đầu tiên và duy nhất đến thăm một vùng giải phóng của miền Nam. Đó là nguồn cổ vũ to lớn cho nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời cũng là minh chứng hùng hồn thể hiện tình cảm đặc biệt của đồng chí Fidel Castro và nhân dân Cuba đối với sự nghiệp giải phóng và độc lập dân tộc của nhân dân ta.
Sau này, khi Liên Xô và các nước XHCN Ðông Âu sụp đổ, Mỹ siết chặt cấm vận, Cuba đã phải đương đầu với rất nhiều khó khăn của thời kỳ đặc biệt, thời kỳ khó khăn nhất kể từ khi cách mạng thành công. Trước tình hình trên, Ðảng, Nhà nước và nhân dân ta đã dành cho Cuba anh em sự ủng hộ hết lòng, góp phần khiêm tốn cùng bạn vượt qua khó khăn tổ chức các đợt quyên góp gạo, quần áo, đồ dùng học tập cho học sinh, máy tính, một số mặt hàng tiêu dùng cần thiết khác, gửi sang giúp bạn. Các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta luôn khẳng định ủng hộ và đoàn kết với Cuba là lương tâm và là trách nhiệm của mỗi người Việt Nam. Đó cũng là tư tưởng hành động nhất quán của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh em.
Hai nước cũng luôn sát cánh bên nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, hợp tác và ủng hộ lẫn nhau nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi nước và tích cực tham gia vào nỗ lực xây dựng một thế giới ngày càng công bằng và tốt đẹp hơn. Nhân dân Việt Nam cũng luôn dõi theo những đổi thay tại “Hòn đảo Tự do” trong bối cảnh đất nước Cuba anh em đang bước vào thời kỳ mới với quyết tâm thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội 6 của Đảng Cộng sản Cuba về cập nhật mô hình kinh tế, đưa đất nước vượt qua thời kỳ khó khăn, tiếp tục vững bước trên con đường XHCN. Công cuộc đổi mới ở Việt Nam và tiến trình cập nhật mô hình kinh tế ở Cuba tạo tiền đề và bổ sung cho nhau trên cả bình diện lý luận và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Có thể khẳng định rằng bất chấp những thăng trầm của lịch sử, sự biến động không ngừng của tình hình thế giới, Việt Nam và Cuba vẫn luôn kề vai sát cánh, ủng hộ và giúp đỡ lẫn nhau trong những thời điểm khó khăn nhất, chia sẻ niềm vui trước những thành quả đạt được trong suốt những năm tháng xây dựng và bảo vệ đất nước. Mối quan hệ đặc biệt mẫu mực giữa hai nước là tài sản quí báu của cả hai dân tộc, các thế hệ những người Việt Nam và Cuba chắc chắn sẽ tiếp tục vun đắp và viết tiếp những trang sử mới vì tình đoàn kết, hữu nghị thủy chung giữa nhân dân hai nước và sự nghiệp xây dựng tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước.