Khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO vào năm 2007, dệt may được cho là có rất nhiều cơ hội về thị trường, đầu tư. Tuy nhiên có thể thấy, cho đến nay, giá trị gia tăng hàng dệt may của Việt Nam vẫn còn thấp. Vậy ngành dệt may rút ra được kinh nghiệm nào từ vấn đề này khi TPP chính thức có hiệu lực? Việt Nam gia nhập WTO thì chúng ta vẫn bị ràng buộc bởi dòng thuế từ những nước nhập khẩu vào Việt Nam cũng như Việt Nam nhập khẩu vào các nước nên chưa tạo ra sức hút có tính toàn diện như Hiệp định TPP. Đây cũng là nguyên nhân hạn chế các nhà đầu tư trong nước cũng như nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực dệt, nhuộm hoàn tất.
Trong bài học kinh nghiệm từ WTO, vấn đề xây dựng chiến lược thị trường ngành dệt may cũng đã nhận thức rõ nếu không xây dựng được một chiến lược dài hạn thì khó mà thành công được trong thị trường hội nhập sâu rộng như hiện nay. Ngay cả khi với nhiều lợi ích mà TPP mang lại, nếu mỗi doanh nghiệp không có tầm nhìn chiến lược dài hạn cho sự phát triển của doanh nghiệp mà chỉ nhìn ngắn hạn, không nghĩ đến cộng đồng doanh nghiệp và một chiến lược phát triển có tính xuyên suốt, gắn với chuỗi liên kết với nhau thì ngành dệt may Việt Nam khó thành công được.
Ngành dệt may Việt Nam đang đặt ra mục tiêu đến năm 2050 phải xuất khẩu trên nhãn hiệu của Việt Nam được khoảng 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Nếu ngành dệt may không làm quyết liệt vấn đề này thì các doanh nghiệp trong nước vẫn chỉ làm thuê cho các nhãn hiệu của các nước. Vì vậy các doanh nghiệp phải xây dựng được thương hiệu của riêng mình và bán sản phẩm từ thiết kế của mình thì mới không bị thua trên sân nhà.
Ngành dệt may được kỳ vọng hưởng lợi nhiều từ TPP. Ảnh: Trần Việt - TTXVN |
Bản thân các doanh nghiệp dệt may Việt Nam và Hiệp hội Dệt may Việt Nam đang tập trung cho chiến lược kêu gọi các doanh nghiệp phát triển các khu công nghiệp lớn để kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực dệt nhuộm hoàn tất.
Các doanh nghiệp dệt và nhuộm hiện nay cũng đang tiếp tục phát triển mở rộng sản xuất, đặc biệt là vai trò của Tập đoàn Dệt may Việt Nam, thành viên lớn nhất của Hiệp hội Dệt may Việt Nam cũng đang tập trung đầu tư nhiều dự án lớn về sợi, dệt, nhuộm hoàn tất. Song song đó, hiệp hội cũng đang kêu gọi đầu tư nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Singapore... kể cả những nước như Nga, Mỹ cũng đang có những dự án đầu tư vào dệt may Việt Nam.
´Nhiều ý kiến cho rằng cơ hội để doanh nghiệp tồn tại và phát triển khi TPP có hiệu lực là liên kết chuỗi sản xuất khép kín, từ đầu vào nguyên liệu cho đến các sản phẩm hoàn chỉnh. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?
Trong chiến lược phát triển thị trường của mỗi doanh nghiệp đều phải xây dựng được chuỗi liên kết. Dệt may Việt Nam cũng không phải là trường hợp ngoại lệ với những chuỗi liên kết về thị trường sản xuất sợi. Chính vì vậy, hiện nay các nhà sản xuất sợi, bông ở nước ngoài cũng rất cần vai trò của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi liên kết này. Và, chỉ khi thực hiện được điều này thì lợi ích mà Hiệp định TPP mang lại mới có hiệu quả.
Thưa ông, để hài hòa giữa thu hút đầu tư FDI đồng thời tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp nâng cao giá trị gia tăng thì cần có những giải pháp mạnh mẽ nào từ phía cơ quan nhà nước? Đây là vấn đề mà chúng tôi đang rất bức xúc. Do vậy, để thu hút được đầu tư nước ngoài thì cần 5 yếu tố để chiến lược phát triển dài hạn dệt may mang lại hiệu quả. Theo đó, định hướng của Nhà nước và Chính phủ trong Chiến lược phát triển dệt may, quy hoạch của ngành dệt may, đòi hỏi sự tuân thủ của các bộ, ngành, của các cơ quan cấp giấy phép, các cơ quan quản lý địa phương cấp phép cho đầu tư. Bởi vì, mạnh địa phương nào, địa phương đó đầu tư thì sẽ dẫn đến phá vỡ quy hoạch.
Các địa phương cần tham vấn các cơ quan liên quan để biết cần đầu tư cái gì, đầu tư ở mức độ bao nhiêu nhằm đảm bảo tính ổn định, tính chiến lược. Hơn nữa, các văn bản pháp quy của Chính phủ, của Nhà nước phải có tính ổn định, không nên thay đổi thường xuyên vì bản thân doanh nghiệp cũng không thể xoay xở kịp thời.
Mặt khác, những bộ, ngành xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp phải tạo ra động lực và điều kiện để doanh nghiệp phát triển. Thu hút đầu tư không chỉ ở trong nước mà cả thu hút đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam cần sự minh bạch, rõ ràng, chắc chắn, xuyên suốt và tạo ra động lực bảo vệ họ.
Trân trọng cảm ơn ông!