Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran đang thúc đẩy thử nghiệm một công nghệ làm giàu urani hiệu quả hơn. Hành động này dù không vi phạm thỏa thuận tạm thời mà Iran vừa đạt được với cộng đồng quốc tế, nhưng cũng có thể khiến các nước phương Tây lo ngại.
Hãng thông tấn IRNA của Iran ngày 7/12 dẫn lời phát ngôn viên Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran, ông Behrouz Kamalvandi, cho biết: Iran đã hoàn tất thử nghiệm bước đầu một thế hệ máy ly tâm mới tinh vi hơn, có khả năng mạnh hơn loạt máy thế hệ đầu, giúp làm giàu urani nhanh hơn nhiều. Quá trình sản xuất máy ly tâm thế hệ mới nằm trong kế hoạch nâng cấp chất lượng máy móc làm giàu urani và tăng tốc độ sản xuất urani của Iran. Iran cũng đã thông báo với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) về vấn đề trên.
|
Toàn cảnh nhà máy hạt nhân nước nặng Arak của Iran.AFP/TTXVN |
Mặc dù diễn biến mới này không vi phạm thỏa thuận tạm thời giữa Iran và P5+1 song vẫn có khả năng gây quan ngại cho phương Tây vì urani được làm giàu nồng độ cao (trên 20%) có thể được sử dụng để chế tạo lõi phân hạch cho bom nguyên tử.
Theo thỏa thuận đạt được hôm 24/11 vừa qua với nhóm P5 +1 (năm nước thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc và Đức), Iran cam kết không khởi động hoặc lắp đặt thêm máy ly tâm mới trong vòng sáu tháng. Thỏa thuận không có điều khoản nào cấm Iran tiếp tục các hoạt động nghiên cứu và phát triển tại nhà máy thử nghiệm Natanz. Trước đó, Iran đã khiến phương Tây lo ngại khi bắt đầu lắp đặt máy ly tâm mới IR - 2m tại nhà máy Natanz. Ông Kamalvandi không nói rõ liệu máy ly tâm đang được Iran thử nghiệm có phải là loại máy IR - 2m không.
Mỹ tiếp tục bảo vệ thỏa thuận với Iran
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng ngày một lần nữa bảo vệ thỏa thuận vừa đạt được với Iran, cho rằng thỏa thuận này là khả thi và khẩn thiết. Ông Obama cho rằng thỏa thuận này sẽ cho cộng đồng quốc tế thời gian để xem liệu Iran có nghiêm túc trong kiềm chế tham vọng hạt nhân hay không, đồng thời tạo điều kiện cho một thỏa thuận lâu dài với Iran.
|
Ngày 8/12, các chuyên gia IAEA đã thanh tra nhà máy hạt nhân nước nặng Arak của Iran. Đây là lần đầu tiên trong hơn hai năm qua, IAEA kiểm tra nhà máy này. |
Phát biểu tại diễn đàn Saban của Viện Brookings tại Washington, Tổng thống Mỹ không quên trấn an đồng minh Israel bằng cách cam kết tăng cường trừng phạt hoặc chuẩn bị tấn công quân sự nếu Iran không tuân theo thỏa thuận tạm thời. Quan hệ Mỹ - Israel đã bị rạn nứt sau thỏa thuận mà Israel mô tả là “sai lầm lịch sử” và cho rằng Mỹ đã quá mềm mỏng với Iran.
Tổng thống Obama cũng dự báo rằng cơ hội đạt được một thỏa thuận lâu dài với Iran là 50 - 50. Ông cảnh báo: Viễn cảnh một thỏa thuận lý tưởng mà Iran sẽ phá hủy mọi yếu tố hoặc cơ sở sản xuất hạt nhân mà thế giới yêu cầu là điều không thực tế, ngoài tầm với. Mỹ sẽ bàn bạc chặt chẽ với Israel về thỏa thuận hạt nhân lâu dài với Iran sau khi thỏa thuận tạm thời hết hiệu lực.
Phản ứng với bài phát biểu của Tổng thống Obama, Bộ trưởng Vấn đề chiến lược của Israel, ông Yuval Steinitz, cho rằng hai nước cần phải giải quyết bất đồng về vấn đề Iran. Ông Steinitz nói rõ: “Trong thỏa thuận cuối cùng, Iran không được có khả năng sản xuất vũ khí hạt nhân. Để đảm bảo điều này, Iran không được có bất kỳ khả năng nào trong làm giàu urani hoặc sản xuất plutoni”.
Thùy Dương