Trong một bước đi phản ánh tính chất tranh cãi và hoài nghi trong nội bộ Mỹ xung quanh thỏa thuận hạt nhân mà nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) vừa ký với Iran, một số nghị sỹ của đảng Cộng hòa đã lên tiếng yêu cầu chính quyền của Tổng thống Barack Obama cung cấp thêm hồ sơ liên quan tới thỏa thuận được nhìn nhận là “mang tính lịch sử này”.
Các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ vẫn tìm mọi cách để gây khó khăn cho thỏa thuận hạt nhân. |
Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn thông cáo báo chí của hai nhà lập pháp có thế lực của đảng Cộng hòa, Hạ nghị sỹ Mike Pompeo và Thượng nghị sỹ Tom Cotton, cho biết ngày 17/7 vừa qua họ đã sang Vienna (Áo). Trong cuộc gặp tại đây, các quan chức Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thông báo hai thỏa thuận ký kết riêng rẽ giữa Iran với IAEA, một phần trong Kế hoạch hành động chung toàn diện (Joint Comprehensive Plan of Action-JCPOA), là những văn bản mật, không được phép tiết lộ với các nước khác, với Quốc hội Mỹ hoặc với công chúng. Nội dung hai thỏa thuận mật này liên quan tới việc thanh sát cơ sở quân sự Parchin của Iran và cách thức IAEA và Iran tiếp tục giải quyết các vấn đề còn tồn đọng liên quan tới quy mô quân sự của chương trình hạt nhân của Tehran.
Theo người phát ngôn của Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Bob Corker, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, người đỡ đầu Đạo luật rà soát lại hiệp định hạt nhân với Iran, hai thượng nghị sỹ Bob Corker và Ben Cardin đã gửi thư riêng cho Ngoại trưởng John Kerry, yêu cầu cung cấp thêm văn bản của hai thỏa thuận trên đây. Bức thư của hai nhà lập pháp của đảng Cộng hòa nói rằng việc cung cấp tất cả các văn bản liên quan tới thỏa thuận hạt nhân với Iran là nằm trong Đạo luật rà soát hiệp định hạt nhân với Iran mà Quốc hội đã thông qua và Tổng thống Barack Obama đã ký đưa vào thực hiện. Theo lập luận của các nghị sỹ này, Nhà Trắng sẽ vi phạm luật nếu yêu cầu Quốc hội thông qua một thỏa thuận không được cung cấp đầy đủ hồ sơ và dữ liệu. Quyền thanh sát các cơ sở quân sự của Iran là trở ngại lớn nhất được cho là nhóm P5+1 và Iran đã vượt qua để ký kết văn bản thỏa thuận ngày 14/7 vừa qua.
Theo kế hoạch, ngày 23/7, Ngoại trưởng John Kerry, Bộ trưởng Tài chính Jack Lew và Bộ trưởng Năng lượng Ernest Moniz sẽ cùng ra điều trần trước Quốc hội về thỏa thuận với Iran. Thách thức lớn đang đặt ra đối với chính quyền Tổng thống Barack Obama là ngày 22/7, Chủ tịch Hạ viện, Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa John Boehner tuyên bố các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa kiểm soát đa số lưỡng viện Quốc hội “sẽ làm mọi việc có thể để ngăn chặn thỏa thuận". Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Mitch McConnell cho rằng việc Quốc hội có ủng hộ thỏa thuận hạt nhân với Iran hay không giờ đây là tùy thuộc vào "thái độ và sự hợp tác" của chính quyền.
Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner tuyên bố sẽ cùng những nghị sĩ khác thực hiện mọi nỗ lực có thể để ngăn cản việc thông qua thỏa thuận hạt nhân mới đạt được với Iran.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner cảnh báo thỏa thuận sẽ đe dọa an ninh người Mỹ.
|
Ông John Boehner nói: “Các thành viên Quốc hội sẽ đặt ra những câu hỏi khó hơn nhiều khi gặp ê kíp của tổng thống trong chiều nay (22/7). Chúng tôi sẽ làm mọi điều có thể để ngăn cản thỏa thuận này bởi một thỏa thuận tồi sẽ đe dọa an ninh của người Mỹ”.
Cùng ngày, trong cuộc gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter đang ở thăm, Quốc vương Salman của Saudi Arabia đã hoan nghênh thỏa thuận hạt nhân Iran, song cũng bày tỏ e ngại về việc thỏa thuận này sẽ được triển khai hiệu quả đến đâu. Đáp lại, ông Carter nhấn mạnh “đó cũng là những vấn đề mà chúng tôi biết sẽ nảy sinh” trong quá trình thực thi thỏa thuận.
Ngoài ra, ông Carter cũng cho biết Quốc vương Salman sẽ thăm Mỹ trong mùa Thu năm nay. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên tới Washington của nhà lãnh đạo này kể từ khi ông lên kế vị hồi tháng 1/2015.