Tàu metro Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức
Nội dung trên được Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh Trần Quang Lâm báo cáo trong tờ trình HĐND Thành phố chiều 10/12 về Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh theo Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Tờ trình này được đưa ra sau khi UBND TP Hồ Chí Minh cập nhật các quan điểm chỉ đạo của Thường trực Chính phủ, ý kiến của Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành; trong đó, TP Hồ Chí Minh cân đối lại mục tiêu phân kỳ đến năm 2035 nhằm giải quyết các bất cập về giao thông đô thị, yêu cầu phát triển thành phố hiện đại, văn minh trong tương lai.
Theo đó, UBND TP Hồ Chí Minh đề xuất mục tiêu đến năm 2035, xây dựng hoàn chỉnh 7 tuyến đường sắt đô thị (từ tuyến số 1 đến số 7) với chiều dài khoảng 355 km; đảm bảo vận tải hành khách công cộng đạt từ 40 - 50% nhu cầu đi lại của người dân. Đến năm 2045, xây dựng hoàn thành thêm 155 km (hoàn chỉnh tuyến số 8 đến số 10), nâng tổng chiều dài lên 510 km; đảm bảo vận tải hành khách công cộng đạt 50 - 60% nhu cầu đi lại của người dân.
Về phương án đầu tư đến năm 2035, UBND Thành phố xác định tăng chiều dài đi ngầm, đi sâu để giảm chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đẩy nhanh tiến độ thi công, phát huy hiệu quả khai thác không gian ngầm, kết hợp chỉnh trang, tái cấu trúc các khu đô thị hiện hữu. Theo đó, xác định sơ bộ tổng chiều dài đường sắt đô thị đến năm 2035 là 355 km với 152 km đi ngầm và 203 km đi nổi; 258 nhà ga và 12 depot.
Sơ bộ tổng mức đầu tư 7 tuyến này khoảng 40,21 tỷ USD. Cụ thể, giai đoạn 2026 - 2030 là 16,35 tỷ USD; trong đó, ngân sách thành phố là 5,81 tỷ USD, chiếm 35,54% (từ ngân sách 4,23 tỷ USD và phát triển TOD (phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở quy hoạch phát triển đô thị)1,58 tỷ USD); phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và các hình thức vay trong nước khác 4,34 tỷ USD, chiếm 26,54%; ngân sách Trung ương dự kiến hỗ trợ 3,86 tỷ USD, chiếm 23,61%; nguồn vốn BT trả chậm 2,34 tỷ USD, chiếm 14,31%.
Giai đoạn 2031 - 2035, thành phố cần mức đầu tư 24,04 tỷ USD; trong đó, ngân sách thành phố là 13,33 tỷ USD (từ ngân sách 7,11 tỷ USD và từ phát triển TOD 6,22 tỷ USD); phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và các hình thức vay trong nước khác 1,97 tỷ USD; ngân sách Trung ương dự kiến hỗ trợ 4,52 tỷ USD; nguồn vốn BT trả chậm 4,22 tỷ USD.
Trên cơ sở mục tiêu, quy mô, tiến độ triển khai, UBND Thành phố xác định, giai đoạn 2025 - 2027 phải hoàn thành chuẩn bị dự án; giai đoạn năm 2027 - 2028, hoàn thành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng để triển khai thi công; khởi công công trình từ năm 2027 và chậm nhất vào năm 2028; hoàn thành 355 km đường sắt đô thị vào năm 2035.
UBND TP Hồ Chí Minh đề xuất 30 chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội và 13 chính sách thuộc thẩm quyền Chính phủ nhằm ưu tiên huy động vốn và bố trí vốn; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho thành phố; rút ngắn trình tự, thủ tục, đẩy nhanh tiến độ thực hiện; phát triển đô thị theo định hướng TOD; thu hút các nhà đầu tư chiến lược, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư.
Đề án lần này có sự thay đổi về phân kỳ đầu tư, với 2 giai đoạn (giai đoạn đến năm 2035 và 2036 - 2045 thay vì 3 giai đoạn như đề xuất trước đó). Theo Đề án được xây dựng trước đây, TP Hồ Chí Minh chia thành 3 giai đoạn đầu tư: đến năm 2035 xây dựng hoàn thành 183 km đường sắt đô thị; đến năm 2045 xây dựng hoàn thành thêm 1 km và đến năm 2060 xây dựng thêm 159 km để hoàn thành toàn bộ mạng lưới đường sắt đô thị với chiều dài khoảng 510 km.