Cánh đồng mùa lũ

Có một con rắn rất to, dài và hơi ốm, mình trắng vảy bạc, đầu có mồng như vương miện, giương mắt trừng trừng nhìn Nhương… rồi nó luồn qua cổ Nhương, quấn chặt mấy khoanh và phì phò cái lưỡi lia thia vào mặt anh… Nhương ú ớ trong sợ hãi. Anh tỉnh giấc, mồ hôi lấm tấm. Tay run lẩy bẩy, mò tìm cái mác…

Dải núi lam xa mờ trong sương sớm. Cánh đồng mùa nước nổi mênh mông, trắng xóa tận chân trời. Tôm cá theo nước từ thượng nguồn về nhiều vô số kể. Dân nghèo có dịp giăng câu, đặt lưới mưu sinh, kiếm sống. Mấy năm qua, vùng Đồng Năn đã có đê bao chống lũ. Ở trong đê sạch sẽ thật, nhưng thiếu cá mắm ăn. Ai đời, dân ở đồng mùa nước nổi mà phải chèo ghe mấy cây số ra chợ huyện mua cá.

Chuột đồng nhiều lắm. Chúng không bị ngập nên sinh sôi, nẩy nở tràn lan. Họ hàng nhà chuột khoét hang ổ, “đóng quân” trong bờ đê vững chắc. Dân làng Long Thạnh và quanh vùng bắt chuột, ăn thịt chuột riết ngán. Rồi có cả một cái chợ mọc lên chuyên làm thịt chuột, mua bán chuột sống, chuột chết. Một vài bà chị và mươi cô thôn nữ trở thành lái… chuột. Chuột Long Thạnh đã có mặt ở thành phố và lên bàn nhậu với nhiều món độc đáo.

Hồi còn bé, Nhương đã nghe cha anh và những người lớn nói về các loài rắn với những chuyện thật hư lẫn lộn - Rắn độc đầu hình tam giác, rắn lành đầu tròn dẹt. Độc nhất là rắn mai gầm, mình khoang vàng, khoang đen. Ai chẳng may bị nó cắn, trong chốc lát sẽ tươm máu chân lông. Hổ đất có khá nhiều ở đồng bằng, khi nó phùng “bàn nạo” lên, trên đầu có hình mặt trăng khuyết, hai con mắt nó sáng lạ lùng như muốn thôi miên con mồi hay địch thủ. Loại này độc chỉ thua mai gầm, bị nó cắn, trong vài tiếng đồng hồ nếu không chữa trị kịp sẽ tử vong ngay! Rắn lục đầu dồ, đuôi đỏ hoặc lục cườm thường sống trên cây rậm, loại này cắn trúng đâu, thịt sẽ hoại tử chỗ đó.

Rắn ri voi không độc nhưng lẹ và dữ. Rắn râu đen đúa, sống trong rong rêu dưới ao, đìa. Ai bị nó cắn sẽ buồn ngủ và ngủ li bì, nếu không được đánh thức, thì người bị cắn sẽ “ngủ” luôn. Rắn “mồ côi” sống trong ống tre, trắng bợt, trong suốt, thuộc loại tuyệt độc. Rắn hổ hèo dài lê thê hàng mấy mét. Rắn hổ ngựa khi di chuyển cất đầu như ngựa phi. Rắn hổ lửa mình đen mốc thếch, cổ có khoang đỏ da cam, trông rất dữ. Rắn hổ mây to như cột nhà, đi lướt trên ngọn cây. Con nưa cực độc, nó giống hệt như trăn nhưng da mốc vàng và có chín lỗ mũi. Mãng xà là rắn lớn, đôi khi có nhiều đầu, đã tu luyện thành tinh…

…Nhương giũa cái mũi chĩa được rèn bằng căm xe thật bén. Anh giắt cây mác vót sau lưng và cột cái giỏ tre bên hông.

- Lấy xuồng ra Nhàn ơi!

- Dạ!

Hai cha con Nhương đẩy chiếc ghe nhỏ đóng bằng gỗ cây còng qua mặt đê. Thằng Nhàn mới mười bốn tuổi, nó đi theo cha nó với nhiệm vụ bơi, chống tiếp chiếc xuồng con trên cánh đồng năn mênh mông. Cha nó đặt lợp, gài trúm ở nhiều chỗ. Cha nó thường đứng trước mũi ghe, cầm cây chĩa hai ngạnh trông rất oai phong lẫm liệt giống như kép hát bộ. Thằng Nhàn biết một điều mà ba nó mê nhất là bắt được rắn. Rắn bao giờ cũng bán được giá cao hơn gấp mấy lần tôm cá. Rắn càng độc càng mắc tiền.




Chiếc xuồng nhỏ của hai cha con Nhương lênh đênh giữa đồng nước mênh mông. Bầu trời mây xám nhàn nhạt bao la đến tận cuối chân trời. Đồng cỏ năn ngả màu xanh sẫm, lả ngọn liêu phiêu, la đà, sấp soải trong biển nước trắng xóa. Trên cánh đồng ấy, thỉnh thoảng có những lung sen ngăn ngắt lá xanh, với nhiều bông hoa trắng hồng, cánh mỏng, tỏa mùi thơm nhẹ nhàng quyến rũ. Có những gò đất cao, nhỏ nhoi như ốc đảo với vài ba túp lều của những người giăng câu, giữ vịt. Chim le le, cò trắng bay vụt lên rồi vỗ cánh chập chờn…

Nhương tắp ghe, cặm sào bên một gò đất khá rộng. Gò đất này có nhà mồ của ông Hàm Thăng được xây cất từ đời Tây. Con cháu của ông Hàm phần đông ở nước ngoài, số còn lại lưu lạc bốn phương. Ngôi mộ của ông ta và hai bà vợ nằm kế bên, bị bọn trộm đạo đào khoét tìm của cải, nên đã sụp đổ hoang tàn. Lâu lắm, không thấy ai thắp nhang, quét vôi cho những ngôi mộ ấy mỗi khi Tết đến. Nhà mồ trở nên hoang phế, và nó trở thành chỗ trú chân cho dân kiếm ăn trên đồng nước mỗi khi mùa lũ về.

Hoàng hôn xuống trên đồng nước. Mặt trời màu da cam sẫm, chìm dần xuống phía chân trời mờ sương. Chim bay vội vã, táo tác trên bầu trời. Ếch nhái, ễnh ương bắt đầu tấu lên khúc nhạc đồng quê muôn thủa. Nhương ôm bó cần câu đi cắm. Thằng Nhàn lui cui thổi lửa, nấu cơm… Cơm nước xong. Hai cha con trải chiếu giăng mùng, quấn chăn, vùi sâu vào giấc ngủ ngon lành sau một ngày mệt nhọc.

…Bình minh, mặt trời hắt chút ráng hồng ở ven cây xa tít, sương trắng giăng bàng bạc như màn khói la đà trên đồng nước. Nhương chống chiếc xuồng đi giở lưới, thăm câu. Thằng Nhàn vẫn còn trùm chiếc chăn cũ mèm nằm kế mộ của ông Hàm. Hôm nay cá “chạy” nhiều. Những con cá rô mề lưng xanh, ức vàng cùng những con cá mè vinh, cá he, vẩy bạc óng ánh, phơi phới giãy xành xạch trong những mắt lưới.

Buổi chiều, Nhương đi giăng câu. Lối xế bóng, Nhương trở về gò đất. Anh gọi to: “Nhàn ơi… ra tiếp cha rộng cá!”. Không có tiếng đáp trả lời. Nhương gọi thêm: “… Nhàn ơi! Nhàn ơi…mầy ở đâu? Ra nhanh lên…”. Tiếng gọi vọng ong ong trên đồng nước. Vẫn không có tiếng đáp trả lời. Nhương bực dọc, cắm sào, phóng lên bờ buộc dây ghe. Anh đi vào nhà mồ. Không thấy thằng Nhàn đâu cả! Nhương ngạc nhiên pha chút hoảng hốt. Anh vòng ra sau ngôi mộ, nơi có cây gáo bọng ruột, với tàn lá lưa thưa. Một cảnh tượng kinh hãi, lạ lùng mà anh chưa từng chứng kiến bao giờ. Sau này kể lại chẳng mấy ai tin.

Thằng Nhàn đang ngồi bệt dưới đất sình, hai chân chịu thẳng vào thân cây gáo. Tóc tai nó rối bời, mặt mày nhem nhuốc. Nó đang hào hển nắm chặt, trì kéo một khúc gì đen đúa, có vẻ hơi mềm như… khúc thịt. Đuôi của một con rắn lớn! Cái đuôi ấy luồn qua miệng lỗ bằng tô tượng dưới bọng cây. Trước mặt thằng Nhàn, cách chừng hai gang tay, con mãng xà phùng mang dẹp lép, khum khum giống như cái bàn nạo dừa rất lớn, cỡ bằng chiếc quạt xòe. Đầu con rắn đen bóng, cổ nó có ba khoang nâu sẫm, từ lỗ trên bọng cây vươn cổ dài ra, phì phò, rít gió.

Cái lưỡi con rắn dữ đỏ lòm, lia thia gần sát mặt thằng Nhàn. Thằng bé đang lâm vào tình thế vô cùng nguy hiểm: buông không được mà kéo cũng không xong. Nếu nó mạnh hơn con rắn, và kéo được con mãng xà này ra khỏi bọng cây, thì thằng Nhàn vẫn chưa chắc đã thắng, đã an toàn. Phần đầu của con rắn ở lỗ bọng trên. Phần đuôi nó ở bọng dưới. Con rắn có thể sẽ quấn và cắn chết thằng Nhàn sau đó. Còn nếu như con rắn mạnh hơn, thì nó sẽ sút ra ở lỗ trên bọng cây và cắn ngay địch thủ mà nó đang đối mặt tranh chấp. Hai bên, rắn và người trì qua, kéo lại...

Nhương rất kinh hãi nhưng anh cố bình tĩnh để cứu con. Anh rút cái mác, đến sau lưng thằng Nhàn. Thằng bé vẫn không hay sự có mặt của Nhương. Nó đang mệt nhọc, kiệt sức nhưng cố gắng chiến đấu với sự thất bại gần như cầm chắc... Nhương nghiêng mình. Anh nín thở lấy thế, dồn sức mạnh vào cánh tay, rồi nghiêng dao chém một cái “vút” thật ngọt vào cổ con rắn. Một dòng máu đỏ tanh tưởi phụt ra, bắn tung tóe vào mặt thằng Nhàn trông rất ghê rợn.

Cái đầu con rắn văng xuống mé nước. Hai con mắt nó lay láy, chớp trừng trừng mấy cái rồi đứng tròng đỏ loét, trong khe. Thằng Nhàn cầm khúc đuôi bật ngửa, lăn nhào ra đám bùn nhão nhoẹt. Nó mừng rỡ, mếu máo khóc hu hu khi gặp ba nó! Nhương ôm con: “Cha đã giết nó rồi!” - “Con thấy nó ló đuôi… con tưởng nó nhỏ. Con tính bắt cho ba… hu…hu”. Nhương nâng khúc thân con rắn lên quan sát. Bụng nó to chươn ướng- “Con rắn nầy có chửa!”- Nhương thoáng trầm ngâm. Anh vít đầu con rắn lên bờ và đào lỗ chôn. “Nó to thật, dài non bốn mét, bề hoành gần ba náng tay người lớn. Một con hổ mây bành bị nước lũ cuốn trôi từ rừng lớn về…”

“Cuốn đồ xuống ghe lẹ lên… Nhanh lên!”. Nhương hối thằng Nhàn khi nắng chiều sắp tắt. Từ lúc mặt trời xế bóng đến giờ, Nhương đã quên mất một chuyện mà anh đã từng nghe, nhưng chưa bao giờ thấy - “con rắn đực sẽ trở về đây. Khi thấy vợ nó chết tức tưởi, nó sẽ trả thù kẻ sát nhân. Nó đi kiếm mồi cho vợ nó. Con rắn cái sắp sửa đến ngày khai hoa nở nhụy!”

Chiếc ghe nhỏ của cha con Nhương vừa tách bến chừng non vài chục mét. Trong ánh sáng cuối ngày còn sót lại, ở phía tây gò mả Ông Hàm, nước bắn tung tóe trắng xóa một đường dài rộng. Có tiếng đùng đùng như trâu lội nước. Một cái bóng dài, to đen, quái dị quấn trùm quanh cây gáo. Nó rít lên the thé, vu vu như tiếng gió thổi ken két qua bụi tre. Nhương thất sắc, anh thúc thằng Nhàn bơi nhanh theo dòng nước chảy xiết. Gò mả Ông Hàm khuất dần và chìm trong bóng tối mênh mông…


“Hãy đền mạng cho ta… hãy trả lại các con ta…”. Người phụ nữ khoác bộ đồ trắng xám như khăn trùm, mặt mày xanh xao, tái mét với nhiều vết máu tanh tươi loang lổ, lốm đốm trên áo, đứng bên cạnh đầu giường của Nhương. Chị ta cầm cái đầu rắn đưa trước mặt Nhương. Trong ánh trăng thật sáng, chiếu qua cánh cửa không đóng, cặp mắt con mãng xà lay láy, trừng trừng và đỏ tươi, trong suốt như hai viên bi… Nhương kinh hãi, giật mình thức giấc. Anh bàng hoàng đôi phút rồi dần bình tĩnh lại, vơ tay mò tìm bật lửa.

Nhương đốt thuốc. Anh ngồi một mình trong bóng đêm. Đốm lửa thỉnh thoảng ánh lên. Nhương miên man trong dòng suy nghĩ: Mãng xà là loài thú. Nhưng chúng cũng sống có đôi, có cặp. Mình không cố ý giết nó… Chỉ là bất khả kháng, nhưng dẫu sao gia đình nó cũng đã tan nát dưới tay mình… Thế mới biết, nhiều khi không cố ý, thậm chí chỉ là tự vệ, vẫn mang cảm giác ân hận, huống hồ chi tâm dạ ta cố tình ám hại ai đó!

Và. Hình như chẳng có gì náo động cả, muôn vàn sự sống dưới nước, trên cạn vẫn âm thầm sinh sôi, nảy nở… Đêm hoang vắng, cô liêu. Trăng đã lên cao, tỏa sáng mênh mang trên cánh đồng mùa nước nổi.