Nguy cơ mất an toàn đê điều trong mùa mưa bão

Mùa bão lũ đã đến nhưng nhiều tuyến đê xung yếu và nhiều hồ chứa vẫn chỉ bảo đảm an toàn trong một số điều kiện cho phép. Điều này tiềm ẩn rủi ro đối với tính mạng và tài sản của người dân.

Nhiều công trình bị xuống cấp

Qua đánh giá hiện trạng công trình đê điều của các địa phương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã ban hành danh mục gồm 58 tuyến đê, kè, cống tới 19 tỉnh thành, phố được xác định là trọng điểm, xung yếu cần được đặc biệt quan tâm trong mùa bão lũ 2014.



Theo Sở NN&PTNT Hà Nội, các tuyến đê như: đê, kè Xuân Canh, đê tả Đuống, huyện Đông Anh là khu vực có chế độ dòng chảy phức tạp, sông hẹp, nước chảy xiết, những năm vừa qua thường xuyên xảy ra sự cố. Hệ thống đê, kè Thanh Am đê hữu Đuống, quận Long Biên sát sông, dòng chảy áp sát bờ, thường xuyên xảy ra các sự cố nứt, trượt mái kè. Bên cạnh đó, Hà Nội còn nhiều hệ thống cống đê trọng điểm cần bảo đảm an toàn như: cống Liên Mạc đê hữu Hồng, quận Bắc Từ Liêm; cụm công trình cống qua đê Yên Sở và đê hữu Hồng, quận Hoàng Mai...

Sở NN&PTNT tỉnh Hải Dương cho biết, đến nay, hầu hết các tuyến đê của tỉnh cơ bản bảo đảm an toàn trong mùa mưa bão năm 2014. Tuy vậy, nhiều đoạn đê còn ẩn họa mối nguy hiểm thường trực trong mùa lũ như: tuyến đê hữu Thái Bình đoạn từ k4+05 đến k49+715 mới được quyết định nâng cấp lên đê cấp III nhưng chưa được đầu tư tu bổ nên còn xung yếu. Hay tuyến đê hữu Kinh Môn từ k4+00 đến k4+530 nằm ở bờ lõm của đoạn sông cong có khả năng sạt trượt bãi sông và mái đê...

Tương tự như hệ thống đê của Hải Dương, hệ thống đê điều Bắc Ninh hiện mới chống được mức lũ thiết kế quy định trong điều kiện thời tiết bình thường. Trong trường hợp gặp tổ hợp nước lũ bằng và vượt mức nước thiết kế kèm theo mưa lớn và gió mạnh cấp 6, 7 trở lên, hệ thống đê điều của tỉnh sẽ có nguy cơ xảy ra hàng loạt các sự cố lớn trên diện rộng.

Còn đối với tỉnh Bắc Ninh, các tuyến đê trong tỉnh đều được hình thành từ lâu đời. Trải qua nhiều lần tu bổ, chất đất đắp đê không đồng nhất, địa chất thân và nền đê yếu có thể gây nứt, gãy, lún sụt mặt đê. Ngoài ra, các ẩn họa về hang cầy, tổ mối khó có thể phát hiện và xử lý triệt để là nguy cơ gây sự cố sập đê đột xuất.

Xử lý vi phạm hành lang đê điều

Trên thực tế, hệ thống đê điều của các địa phương đã được hình thành và củng cố dần qua nhiều năm. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu cộng với tình trạng khai thác cát trái phép và vi phạm hành lang đê điều diễn ra khá phổ biến nên những năm gần đây lũ trên các sông có nhiều biến động theo xu hướng ngày càng nguy hiểm hơn cho hệ thống đê điều.

Điển hình, trên các tuyến sông thuộc địa bàn huyện Tứ Kỳ, Hải Dương là điểm nóng về tình trạng khai thác cát trái phép. Bên cạnh việc xây dựng kế hoạch tuần tra để ngăn chặn, xử lý các tàu khai thác cát trái phép, huyện cũng quy định trách nhiệm, phân công cụ thể cho các thành viên trong ban chỉ đạo, đặc biệt là chủ tịch UBND các xã ven đê phòng chống, ngăn chặn, xử lý khai thác cát trái phép. Nhờ việc triển khai đồng bộ, liên tục và quyết liệt, đến nay việc ngăn chặn, xử lý khai thác cát trái phép trên tuyến sông thuộc huyện Tứ Kỳ cơ bản được chấm dứt.

Tại tỉnh Hà Nam, các tuyến đê, bối phần lớn đều là hệ thống giao thông liên huyện, liên xã. Do đó, các phương tiện vận chuyển vật liệu tham gia giao thông trên đê tăng nhanh, trong đó nhiều phương tiện có tải trọng vượt quy định cho phép. Đây chính là một vấn nạn làm cho mặt đê bê tông bị vỡ nát, hư hỏng nặng, một số vị trí bị sụt lún thành vũng, rất khó khăn cho các phương tiện tham gia giao thông cũng như ứng cứu đê khi có sự cố xảy ra.

Trước tình trạng trên UBND tỉnh đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân có các bãi kinh doanh vật liệu xây dựng trái phép, nguyên nhân gây ra tình trạng xe quá tải chạy trên đê. Bên cạnh thường xuyên tuần tra, kiểm soát 24/24 giờ phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm, các hạt quản lý đê hàng tháng đều có báo cáo UBND huyện, thành phố về tình hình xe quá tải chạy trên đê, nhờ đó việc xử lý tình trạng xe quá tải đi trên đê của Hà Nam đã đạt kết quả tốt.

Từ kinh nghiệm của tỉnh, đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa cho rằng: Vai trò của cấp huyện, xã có ý nghĩa quyết định nhất trong việc thi hành Luật Đê điều, Pháp lệnh Phòng chống lụt bão. Đây cũng là đơn vị có vai trò quan trọng trong công tác chuẩn bị vật tư, nhân lực tại chỗ trong dân phục vụ công tác xử lý sự cố đê điều. Các phản ứng ban đầu của cấp huyện quyết định lớn đến sự thành công trong việc ứng cứu đê nếu có sự cố xảy ra.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng, bên cạnh công tác tuần tra, canh gác, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm đê điều, những hư hỏng của đê, kè, cống, các địa phương phải thực hiện nghiêm túc Chỉ thị về việc tăng cường công tác quản lý đê điều và chuẩn bị sẵn sàng hộ đê, chống lụt năm 2014. Đối với các công trình đê điều được xác định trọng điểm, xung yếu, UBND các tỉnh, thành phố cần xây dựng và triển khai thực hiện phương án bảo đảm an toàn cho các trọng điểm, xung yếu theo phương châm 4 tại chỗ; đồng thời rà soát, phát hiện các điểm xung yếu mới để có phương án bảo vệ.

Bích Hồng