Theo thống kê của các cơ quan chức năng, tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh còn nhiều bất cập. Trong đó, có những điểm nóng ô nhiễm đáng báo động như tại phường Phong Khê (thành phố Bắc Ninh), cụm công nghiệp Phú Lâm (Tiên Du), xã nghề Văn Môn (Yên Phong). Đây là những khu vực bị ô nhiễm trầm trọng về nước thải, khí thải, chất thải, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của nhân dân trong khu vực và các vùng lân cận.
Hoạt động xản xuất giấy ở Phong Khê là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nhiều năm tại đây. Ảnh: Thanh Thương/TTXVN
Trước thực trạng đó, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo để xử lý ô nhiễm môi trường phường Phong Khê, cụm công nghiệp (CCN) Phú Lâm, xã Văn Môn.
Tỉnh đã giao UBND thành phố Bắc Ninh, huyện Tiên Du, Yên Phong chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng kế hoạch chi tiết, thực hiện có lộ trình, mốc thời gian triển khai, hoàn thành kế hoạch dừng hoạt động, di dời, chuyển đổi đối với các cơ sở sản xuất nằm trong khu dân cư gây ô nhiễm môi trường trước ngày 31/12/2024 và dừng hoạt động các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất giấy trong các CCN Phú Lâm, Phong Khê I, II trước ngày 31/12/2029; đối với CCN Mẫn Xá, xã Văn Môn yêu cầu dừng hoạt động khi không bảo đảm các điều kiện về môi trường; tiến hành tổng kiểm tra, rà soát, yêu cầu dừng hoạt động ngay các cơ sở vi phạm về môi trường, đất đai, an toàn điện, phòng cháy, chữa cháy.
Bên cạnh đó, tỉnh yêu cầu các địa phương phải duy trì chế độ báo cáo kết quả thực hiện với Chủ tịch UBND tỉnh vào ngày 15 hằng tháng, để có sự chỉ đạo sát sao, khẩn trương, quyết liệt. Đồng thời, yêu cầu các sở, ngành tham mưu trực tiếp với UBND tỉnh về công tác quản lý nhà nước lĩnh vực môi trường; thực hiện quan trắc mẫu nước tại sông Ngũ Huyện Khê (đoạn chảy qua CCN Phú Lâm và phường Phong Khê) 3 lần/ tuần, vào các khung giờ khác nhau, từ ngày 25/10 đến hết 31/12/2024; tăng cường đảm bảo an ninh trật tự, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đặc biệt hành vi chống đối lực lượng chức năng khi làm nhiệm vụ; tham mưu, trình HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách hỗ trợ các cơ sở chuyển đổi ngành nghề, di dời sản xuất…
Trên cơ sở triển khai thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Ban Thường vụ Thành ủy, UBND thành phố Bắc Ninh đã chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đến từng hộ dân. Qua đó, người dân đồng thuận và chấp hành nghiêm quy định của tỉnh, của thành phố về đóng cửa hoạt động, di dời sản xuất, một bộ phận người dân chuyển đổi sang gia công giấy.
Các lực lượng chức năng phát hiện xe đổ trộm xả thải ra môi trường tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong. Ảnh: TTXVN phát
Tại huyện Tiên Du, UBND huyện đã thành lập Đoàn kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về đất đai, môi trường đối với tất cả các cơ sở sản xuất; yêu cầu các cơ sở lấn chiếm đất và các cơ sở nằm ngoài cụm công nghiệp tự tháo dỡ xong các công trình vi phạm, dừng hoạt động trước ngày 31/12/2024.
Huyện cũng đề nghị Điện lực Tiên Du kiểm tra toàn bộ các cơ sở đang sử dụng điện, nếu vi phạm về an toàn điện sẽ có biện pháp xử lý dứt điểm. Đồng thời yêu cầu chủ đầu tư phải đưa Nhà máy xử lý nước thải trong cụm công nghiệp Phú Lâm vận hành ngay trong tháng 10.
Làng nghề Mẫn Xá, xã Văn Môn, huyện Yên Phong, được biết đến là một trong những làng nghề gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Nhiều năm qua, hoạt động sản xuất, cô đúc, tái chế kim loại của hàng trăm hộ trong làng nghề và CCN Mẫn Xá khiến môi trường ở địa phương và các vùng lân cận bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trước thực trạng đó, huyện Yên Phong đã tập trung xây dựng kế hoạch thực hiện chi tiết, gắn trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong công tác giải quyết ô nhiễm môi trường tại xã nghề Văn Môn.
Tổ kiểm tra của Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức kiểm tra việc thực hiện quy định của pháp luật về môi trường, phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, quy hoạch, xây dựng tại 58 cơ sở sản xuất trong CCN làng nghề Mẫn Xá.
Công an huyện Yên Phong đã triển khai 6 Tổ chốt kiểm tra, phát hiện, xử lý hành vi vi phạm về môi trường, nhất là việc vận chuyển nguyên vật liệu, xỉ thải, chất thải, rác thải công nghiệp… ra, vào cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá và các cơ sở cô đúc kim loại ở thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn.
Đồng thời, Tổ giám sát về bảo vệ môi trường của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Tổ giám sát môi trường của tỉnh vẫn kiểm tra định kỳ, đột xuất việc chấp hành pháp luật về môi trường đối với các cơ sở sản xuất trong khu dân cư và CCN Mẫn Xá. Trong năm 2025, huyện Yên Phong kiên quyết di dời các cơ sở, hộ gia đình tái chế nhôm trong làng nghề vào CCN hoạt động hoặc chuyển đổi ngành nghề khác.
Nhờ thực hiện các biện pháp quyết liệt đó, đến hết tháng 10/2024, đã có 194 cơ sở sản xuất giấy nằm trong khu dân cư, phường Phong Khê tự nguyện xin dừng sản xuất, di dời hoặc chuyển đổi sang lĩnh vực khác, hoàn thành mục tiêu đóng cửa các cơ sở sản xuất trong khu dân cư sớm hơn 2 tháng so kế hoạch.