Những năm cuối đời trên đất khách quê người của Berezovsky chứng kiến những vụ việc khiến ông ta khánh kiệt. Thế nhưng, trong lúc ngập đầu trong các vụ kiện, lúc thì kiện người, lúc thì bị người kiện, nếu Berezovsky có thiếu tiền thì ông ta cũng không để lộ ra điều đó. Người ta vẫn thấy ông lượn quanh Luân Đôn bằng chiếc Maybach sang trọng, gặp gỡ đối tác kinh doanh trong những khách sạn xa hoa. Nhìn vào một loạt biệt thự ngoại cỡ ở Anh, Pháp và vùng Caribê của Berezovsky, chẳng ai bảo ông ta thiếu tiền, trừ quan tòa và luật sư.
|
Ông trùm Berezovsky và bạn gái Elena lúc còn bên nhau. |
Đầu tiên là số tiền mà ông ta phải trả cho vợ cũ Galina Besharova năm 2011. Số tiền dàn xếp vụ ly hôn này được luật sư của bà Besharova xác nhận là lớn nhất từ trước đến nay ở Anh.
Tòa ước tính tài sản của Berezovsky trị giá 550 triệu bảng và bà Besharova được hưởng một nửa số tài sản đó. Tuy nhiên, người ta cho rằng số tiền được dàn xếp khoảng từ 165 triệu đến 220 triệu bảng, chưa tính một căn hộ gần Kensington Palace. Cuộc hôn nhân kéo dài 18 năm nhưng bà Besharova chỉ sống cùng chồng vỏn vẹn 2 năm.
Khó khăn tài chính buộc Berezovsky phải bán siêu du thuyền của mình. Đội quân bảo vệ hùng hậu của ông ta cũng bị rút xuống chỉ còn một người.
|
Berezovsky đứng trước biệt thự của mình ở Surrey. |
Đỉnh điểm là vụ kiện dân sự Roman Abramovich ra tòa án tối cao ở Luân Đôn - vụ việc không chỉ ăn mòn thêm túi tiền mà còn hủy hoại cả tiếng tăm của ông trùm Berezovsky, khiến ông ta lâm vào tình cảnh khánh kiệt lúc cuối đời. Năm 2011, Berezovsky cáo buộc Abramovich - người từng là đối tác và bạn bè - tội tống tiền, vi phạm hợp đồng và bội tín, đồng thời đòi bồi thường thiệt hại 3 tỷ bảng. Vụ kiện tụng giữa hai trùm sò này đã trở thành vụ án dân sự lớn nhất lịch sử tư pháp Anh.
Cụ thể hơn, Berezovsky, có lẽ là người tị nạn giàu nhất nước Anh, cho rằng năm 2000, Abramovich đã đe dọa ông ta, buộc ông ta phải bán cổ phần ở cả công ty dầu mỏ Sibneft và một công ty sản xuất nhôm với giá rẻ mạt khi ông ta bị “hất cẳng” khỏi Điện Kremlin. Berezovsky khẳng định đã bị Abramovich dọa nếu không bán cổ phần Sibneft thì Tổng thống Putin sẽ thu hồi không công ty này. Theo Berezovsky, cổ phần của ông ta tại Sibneft trị giá từ 1,9 đến 4,25 tỷ bảng và bị Abramovich ép bán với giá chỉ 800 triệu bảng.
Ngược lại, Abramovich tuyên bố trong khoảng thời gian từ năm 1995 đến 2002, ông ta đã trả cho Berezovsky 1,3 tỷ USD và đây không phải là tiền mua cổ phần hai công ty nói trên, chỉ là tiền để mua “bảo kê chính trị”, tiền mà ông ta đã trả ơn Berezovsky đã bao bọc ông ta suốt những năm 1990. Abramovich cũng khẳng định mối quan hệ của mình với Berezosky không phải là đối tác hay bạn bè trong các vụ làm ăn.
Công ty Sibneft từng thuộc sở hữu chung của Berezovsky và Abramovich trước khi Berezovsky rút lui và Abramovich bán nó cho công ty dầu khí lớn nhất của Nga là Gazprom để thu về 12,94 tỷ USD hồi năm 2005.
Khi hai trùm sò Berezovsky và Abramovich “giao chiến”, tất nhiên họ không chiến đấu một mình. Quanh họ có cả một đội quân hùng hậu, từ bạn gái cho tới luật sư, phiên dịch viên, vệ sĩ, người chạy việc... Phiên tòa xử vụ kiện tụng của hai “gã khổng lồ” có nhiều luật sư đến mức một vài luật sư đã phải ngồi ở bên ngoài.
Ngày 31/8/2012, tòa án đã bác đơn kiện của Berezovsky. Thẩm phán Gloster tuyên bố Berezovsky là “người làm chứng không thuyết phục, không đáng tin” trong khi Abramovich được xem như một người “trung thực và là một nhân chứng đáng tin toàn diện”.
Berezovsky thua kiện, phải nộp án phí khổng lồ 35 triệu bảng cho Abramovich. Án phí của Berezovsky không được tiết lộ nhưng các luật sư cho rằng tổng án phí của cả vụ kiện lên tới hơn 100 triệu bảng.
Dường như Chúa trời muốn Berezovsky làm một kẻ trắng tay khi về với thế giới bên kia nên lại tạo ra một vụ kiện nữa nhằm vào trùm sò này. Elena Gorbunovo, bạn gái cũ từng chung sống 20 năm và có 2 người con với Berezovsky, đã đòi bồi thường 8 triệu USD. Tòa án Anh đã ra lệnh “đóng băng” tài sản của Berezovsky để bồi thường trong trường hợp ông ta thua kiện.
Theo bà Elena, ông Berezovsky nợ bà 1/5 số tiền bán căn hộ của ông ta ở Surrey, Anh. Căn hộ trị giá khoảng 25 triệu bảng. Bà cũng cáo buộc người tình cũ đang tìm cách bán hai bất động sản khác ở miền nam nước Pháp mà ông ta đã hứa cho bà.
Đơn kiện được bà Elena nộp từ năm 2012 nhưng mãi đến tháng 1/2013 mới được công khai dưới sức ép của báo chí. Ngày 18/1/2013, quan tòa George Mann đã ra phán quyết “đóng băng” hai bất động sản xa hoa của Berezovsky tại Pháp, đúng theo ý muốn của bà Elena. Hai bất động sản này trị giá khoảng 300 triệu USD.
Luật sư của Berezovsky cũng cho biết trùm sò này đang nợ khoảng 200 triệu bảng. Tính đến năm 2012, Forbes ước tính tài sản của Berezovsky vào khoảng 700 triệu USD. Tuy nhiên, con số này gồm cả những tài sản mà ông trùm không còn quyền sở hữu.
Thùy Dương
Đón đọc kỳ cuối: Cái chết khó hiểu