Bộ Công Thương đánh giá, trong nửa đầu năm 2017, xuất khẩu, nhập khẩu đều tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhập khẩu cao hơn nhiều so với xuất khẩu (nhập khẩu tăng 24,1% so với mức tăng 18,9% của xuất khẩu).
Cụ thể, tính chung 6 tháng đầu năm, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 97,8 tỷ USD, tăng 18,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, kim ngạch hàng hoá nhập khẩu đạt 100,5 tỷ USD, tăng 24,1% so với cùng kỳ năm trước.
Bốc dỡ hàng xuất khẩu tại Cảng Sài Gòn. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN |
Phân tích các nguyên nhân khiến nhập khẩu tăng mạnh và dẫn đến nhập siêu, các chuyên gia thương mại cho rằng, đó đều là những nguyên nhân mang tính tích cực, thể hiện sự phục hồi của nền kinh tế.
Đầu tiên phải kể tới nhập khẩu phục vụ các dự án đầu tư tăng. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), trong 5 tháng đầu năm 2017, ước tính tổng vốn FDI thực hiện đạt khoảng 6,15 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2016, tập trung chủ yếu ở lĩnh vực chế biến, chế tạo. Do vậy, nhu cầu nhập khẩu máy móc, thiết bị, phụ tùng và sắt thép, kim loại tăng cao.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Điện lực Vĩnh Tân 1, Nhiệt điện Thăng Long tăng cường nhập khẩu máy móc thiết bị phục vụ một số dự án về năng lượng; Viettel tăng nhập khẩu thiết bị phục vụ dự án 4G...
Thứ hai là nhu cầu nhập khẩu phục vụ sản xuất. Theo thông lệ hàng năm, xuất khẩu từ tháng 6 trở đi bắt đầu vào chu kỳ tăng trưởng, đặc biệt là các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn như đồ gỗ, dệt may, giày dép. Vì vậy, các doanh nghiệp tăng nhập khẩu để sản xuất các đơn hàng xuất khẩu.
Thứ ba, do mặt bằng giá thế giới tăng. Giá dầu tăng hơn so với cùng kỳ năm trước, kéo theo đó là sự tăng giá nhập khẩu của nhiều mặt hàng nhiên liệu, nguyên liệu cho các ngành công nghiệp cơ bản như xăng dầu, khí đốt, hóa chất, chất dẻo nguyên liệu... Đây là những mặt hàng có giá nhập khẩu phụ thuộc lớn vào giá dầu thô.
"Nhập khẩu tăng mạnh nhưng chủ yếu tập trung ở các nhóm hàng cần nhập khẩu. Nhập khẩu máy móc, thiết bị có sự tăng trưởng mạnh trong các tháng đầu năm do tăng nhập khẩu của các Công ty thuộc Tập đoàn Samsung (trong đó có Samsung Display đẩy mạnh nhập khẩu máy móc thiết bị để phục vụ Dự án mới được điều chỉnh tăng vốn). Nhóm máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện và nhóm điện thoại các loại, linh kiện (trừ điện thoại di động) đều tăng do đây là những sản phẩm đầu vào cho sản xuất hàng xuất khẩu. Nhập khẩu phế liệu sắt thép cũng tăng mạnh do nhiều nhà máy luyện sắt thép trong nước vẫn sử dụng công nghệ cũ, dùng sắt thép phế liệu như thành phần chính để luyện gang, thép, thay cho việc luyện cốc và từ phôi thép đi lên", báo cáo của Bộ Công Thương cho hay.
Với những phân tích như trên, nhiều ý kiến cho rằng việc nhập siêu trong nửa đầu năm nay không quá lo ngại bởi nó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế cũng như giúp thúc đẩy xuất khẩu. Xu hướng nhập siêu sẽ giảm dần từ nay đến cuối năm do xuất khẩu có thể vươn lên tăng trưởng mạnh hơn.