Khách hàng mua rau, củ quả tại một siêu thị ở TP Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN phát
Đảm bảo cung ứng, lưu thông
Theo báo cáo của Tổ công tác đặc biệt của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại TP Hồ Chí Minh, hơn 1 tháng kể từ khi TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phía Nam lần lượt áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, những khó khăn trong việc cung ứng, lưu thông nông sản thực phẩm giữa các địa phương trong khu vực đã cơ bản được tháo gỡ.
Đến nay, tổ công tác đã tập hợp được 1.166 đầu mối cung cấp nông sản và thực phẩm gồm: rau củ 317 đầu mối, trái cây 302 đầu mối, thủy hải sản - chăn nuôi 423 đầu mối, lương thực 72 đầu mối và 52 đầu mối các mặt hàng khác.
Các đầu mối cung cấp hàng hóa đa dạng từ hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ gia đình, trang trại đến cơ sở kinh doanh nhỏ, doanh nghiệp và các ban quản lý chợ đầu mối. Trang web kết nối cung cầu sản phẩm của tổ công tác cũng giúp đẩy nhanh tiến độ kết nối và mua bán nông sản trong thời gian các địa phương áp dụng biện pháp phòng, chống dịch.
Ngoài ra, tổ công tác đã ứng dụng mạng zalo và email vào việc gửi thông tin các đầu mối cung cấp đến các tiểu thương tại chợ đầu mối Thủ Đức, Bình Điền và Hóc Môn của TP Hồ Chí Minh. Hệ thống nhân viên mua hàng các siêu thị giúp các đầu mối mua bán trực tiếp với nhau.
Mỗi ngày, tổ công tác kết nối tiêu thụ trên 40 đơn hàng với sản lượng từ 200 - 400 tấn, chủ yếu gồm: khoai lang, chuối, nhãn, dừa uống nước, thủy sản, các loại rau gia vị, củ quả. Ước tính, mỗi tỉnh có trung bình 30 đơn vị/ngày bán hàng thành công nhờ các thông tin kết nối của tổ công tác.
Thời gian tới, lượng hàng hóa được tiêu thụ thông qua tổ công tác dự báo tiếp tục tăng nhanh khi tiểu thương các chợ đầu mối lớn tại TP Hồ Chí Minh được hoạt động trở lại; nhiều tiểu thương đã bắt đầu liên hệ các đầu mối đặt hàng.
Trong khi đó, theo Bộ Công Thương, giá lúa gạo tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long trong tuần ít biến động. Tình hình tiêu thụ lúa gạo có khá hơn do việc tích cực tháo gỡ của địa phương và doanh nghiệp đẩy mạnh thu mua.
Tuy nhiên, việc thu mua và tiêu thụ một số cây ăn quả vẫn bị ảnh hưởng do thiếu nhân công thu hoạch. Tiến độ thu mua chậm, một số thương lái ngưng thu mua, phương tiện vận chuyển giảm, chi phí vận chuyển tăng. Thêm vào đó, thị trường Trung Quốc siết chặt kiểm soát dịch bệnh, dẫn đến giá bán nhiều loại trái cây như: thanh long, nhãn, chôm chôm, dứa đều thấp.
Cụ thể, thanh long đang thu hoạch chính vụ tại các tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang, giá bán tại vườn đối với thanh long ruột trắng chỉ từ 2.000 - 3.000 đồng/kg; thanh long ruột đỏ từ 3.000 - 5.000 đồng/kg. Với giá bán hiện nay, nông dân sản xuất không có lãi và lỗ với những hộ đầu tư thâm canh cao.
Một số vùng đang thu hoạch nhãn chính vụ cũng tiêu thụ chậm, gặp khó khăn do thiếu thương lái thu mua. Nông dân phải để lưu trái trên cây, dẫn đến giá thu mua giảm bằng khoảng 50% so với năm trước. Nhãn Eldor tại vườn có giá từ 8.000 - 10.000 đồng/kg; nhãn xuồng cơm vàng từ 10.000 - 15.000 đồng/kg. Các tỉnh Long An, Đồng Tháp có diện tích chanh lớn cũng gặp tình trạng khó tiêu thụ, giá bán đang ở mức rất thấp từ 1.500 - 2.000 đồng/kg nhưng vẫn ít thương lái thu mua.
Về chăn nuôi, nguồn cung sản phẩm chăn nuôi trong vùng vẫn duy trì đa dạng và không có biến động. Nguồn cung thịt lợn và trứng gia cầm cung ứng đủ cho hệ thống siêu thị, các mặt hàng thịt đông lạnh vẫn được các doanh nghiệp nhập khẩu về theo nhu cầu thị trường. Giá sản phẩm thịt gia súc, gia cầm tại các tỉnh phía Nam cũng ghi nhận đang giảm. Cụ thể, thịt lợn hơi ở mức từ 50.000 - 54.000 đồng/kg, giảm khoảng 15% so với tháng trước; thịt gà siêu thịt công nghiệp phổ biến thấp dưới 10.000 đồng/kg, thịt gà lông màu nuôi ngắn ngày khoảng từ 25.000 - 28.000 đồng/kg. Với việc giảm mạnh cầu do giãn cách xã hội, các sản phẩm chăn nuôi lợn và gia cầm từ 1 - 2 tháng tới có thể tiếp tục khó khăn.
Duy trì sản xuất liên tục
Thống kê từ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy, đến nay, vụ lúa Hè Thu đã thu hoạch được 820.000 ha, sản lượng đạt hơn 4,6 triệu tấn. Diện tích lúa hè thu còn lại 690.000 ha đang ở giai đoạn đòng trổ và chín, các trà lúa sinh trưởng và phát triển tốt, sản lượng cả vụ ước 8,6 triệu tấn. Lúa Thu Đông đã gieo sạ được 400.000 ha, đạt 57% so với kế hoạch.
Trong tình hình dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, giá vật tư nông nghiệp tăng cao, tổ công tác đã chủ động chỉ đạo các địa phương cần đẩy mạnh áp dụng “1 phải, 5 giảm” để chủ động giảm giá thành trong sản xuất lúa. Theo đó, tập trung giảm giống gieo sạ, giảm phân bón và giảm thuốc bảo vệ thực vật để giảm giá thành, giảm áp lực phân bón, tăng sức cạnh tranh cho lúa gạo.
Các địa phương tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, nhất là yêu cầu tuân thủ 5K và thực hiện nghiêm các quy định về phòng chống dịch bệnh; đảm bảo mục tiêu kép vừa phòng chống dịch hiệu quả, vừa tăng cường hoạt động sản xuất đảm bảo mục tiêu và kế hoạch năm 2021.
Tổ công tác cũng khuyến nghị các địa phương hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi nhất để lưu thông hàng hóa, sản phẩm nông nghiệp, dịch vụ thiết yếu nhanh chóng phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng như giống, nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi; vật tư thiết bị phục vụ duy trì sản xuất.
Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổ trưởng Tổ công tác đặc biệt của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu, các địa phương theo dõi chặt chẽ tình hình sản xuất, tiêu thụ nông sản của người dân trên địa bàn; thường xuyên rà soát, cập nhật và kịp thời đề xuất giải pháp hỗ trợ người dân khi có khó khăn về sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Tổ công tác tiếp tục cập nhật danh sách đầu mối cung ứng một số sản phẩm nông sản; phối hợp, rà soát các sản phẩm nông sản có sản lượng lớn đang thu hoạch hoặc sắp thu hoạch; đẩy mạnh tiêu thụ các mặt hàng nông sản cho người dân hạn chế tồn đọng, ùn ứ nếu tiếp tục thực hiện giãn cách.
Theo ông Trần Thanh Nam, ngành nông nghiệp các tỉnh, thành phía Nam phải chủ động xây dựng kế hoạch chi tiết, thích ứng với tình hình dịch bệnh, thị trường và khí tượng thủy văn, đảm bảo diện tích, năng suất, sản lượng đáp ứng yêu cầu tăng trưởng của từng tỉnh và toàn vùng về lương thực, đảm bảo an ninh lương thực trong mọi tình huống thiên tai, dịch bệnh.
Cùng với đó, tập trung chăm sóc, thu hoạch, sơ chế, bảo quản cây ăn trái, chủ động rải vụ thu hoạch, chủ động điều chỉnh năng suất, sản lượng cây trồng; xây dựng kế hoạch, phục hồi sản xuất rau, màu chuẩn bị cho Tết dương lịch, Tết Nguyên đán, hạn chế việc khan hiếm rau, củ quả phục vụ nhu cầu tại địa phương và đủ hàng hóa cung cấp cho thời gian bình thường mới.
Đồng thời, khuyến khích người dân, hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp quảng bá, giới thiệu sản phẩm, tiêu thụ nông sản trên các sàn thương mại điện tử postmart.vn, voso.vn, tham gia đăng ký mua bán nông sản trên trang web https://htx.cooplink.com.vn, tổ chức các điểm bán hàng bình ổn và hàng hóa thiết yếu; hỗ trợ người dân tiêu thụ nông sản trong mùa dịch nhất là sản phẩm nông sản có sản lượng lớn.
Để tháo gỡ những khó khăn của ngành chăn nuôi, Tổ công tác đặc biệt của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và lùi thời gian đóng thuế thu nhập cho các doanh nghiệp sản xuất giống, thức ăn chăn nuôi, chế biến, giết mổ, trang trại trong thời gian dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Ngoài ra, miễn hoặc giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, chế phẩm sinh học xử lý môi trường, thiết bị chuồng trại chăn nuôi… nhằm giảm giá thành sản xuất.
Tổ công tác cũng kiến nghị hỗ trợ 50% chi phí cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại chăn nuôi, giết mổ gia súc áp dụng “3 tại chỗ” trong thời gian tình hình dịch COVID-19 diễn ra phức tạp. Đồng thời, hỗ trợ các trang trại, doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ chăn nuôi từ 20-30% chi phí mua vật tư chăn nuôi trong thời gian từ tháng 9 - 12/2021 nhằm khuyến khích hoạt động đầu tư tái đàn, đảm bảo nguồn cung thực phẩm cho các cao điểm tiêu thụ cuối năm và xa hơn.