Phát huy vai trò đặc thù
Cuối năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt danh sách các doanh nghiệp nhà nước thực hiện sắp xếp giai đoạn 2016 - 2020, trong số này có tới 40 doanh nghiệp trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh. Theo đó, sẽ có 39 doanh nghiệp còn lại sẽ được cổ phần hóa, chỉ riêng HFIC là doanh nghiệp duy nhất được giữ nguyên 100% vốn Nhà nước.
Mặt khác, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, cho biết ngoài việc thực hiện các chức năng của quỹ đầu tư phát triển địa phương, HFIC còn được giao nhiệm vụ thí điểm thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước đối với các tổng công ty và công ty Nhà nước, các công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nhà nước; Công ty Trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, các công ty cổ phần được chuyển đổi từ các công ty Nhà nước độc lập trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh. Việc cho phép HFIC thực hiện thí điểm chức năng đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh là quy định đặc thù đối với đô thị đặc biệt như TP Hồ Chí Minh.
Công ty sản xuất may mặc New Apparel, Khu công nghiệp Bắc Đồng Phú, Bình Phước. Ảnh: Dương Chí Tưởng/TTXVN |
Tính đến nay, HFIC đã tiếp nhận 8 Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nhà nước 100% vốn nhà nước làm doanh nghiệp thành viên và đã hoàn thành đúng lộ trình và mục tiêu cổ phần hóa 6/6 doanh nghiệp, trong đó xác định lại giá trị doanh nghiệp tăng gấp 2,5 lần so với vốn điều lệ ban đầu, tổng nguồn thu về từ cổ phần hoá đạt 1.240 tỷ đồng. Còn lại 1 doanh nghiệp không thuộc diện cổ phần hóa là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nhà nước Xổ số kiến thiết TP Hồ Chí Minh và 1 doanh nghiệp sẽ thực hiện cổ phần hóa trong năm 2017 là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nhà nước Quản lý kinh doanh nhà TP Hồ Chí Minh.
Dự kiến trong giai đoạn 2016 - 2018, TP Hồ Chí Minh sẽ sắp xếp đổi mới và cổ phần hóa các doanh nghiệp trực thuộc UBND thành phố với tổng vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa khoảng 45.011 tỷ đồng. Do đó, nếu chuyển giao về HFIC trước cổ phần hóa thì với chuyên môn và kinh nghiệm của mình HFIC sẽ bảo toàn, phát triển các nguồn lực này để đầu tư những dự án hạ tầng trọng điểm của thành phố.
Theo các chuyên gia, nếu Chính phủ thông qua đề xuất của TP Hồ Chí Minh về việc cho HFIC tiếp tục thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước và chấp thuận việc chuyển giao toàn bộ doanh nghiệp có vốn Nhà nước trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh cho HFIC, sẽ tạo điều kiện cho HFIC bổ sung nguồn thu từ cổ phần hóa đủ lớn để nâng cao năng lực tài chính. Song song đó, HFIC sẽ phát huy được năng lực huy động vốn, thông qua đó đẩy mạnh đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng của TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới.
Minh bạch chức năng quản lý Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2010 - 2016, khẳng định nỗ lực của toàn hệ thống HFIC để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Cụ thể, tổng doanh thu toàn hệ thống HFIC đạt .131 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân 72%/năm; tổng lợi nhuận toàn hệ thống đạt 8.867 tỷ đồng (tăng trưởng bình quân 42%/năm); tổng nộp ngân sách toàn hệ thống đạt 12.071 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân 104%/năm.
Theo ông Phạm Phú Quốc, Tổng Giám đốc HFIC, việc giao HFIC thí điểm thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp đã góp phần thực hiện chủ trương tách bạch chức năng quản lý Nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp. Qua đó, đảm bảo thực hiện một cách tập trung, hiệu quả và chuyên nghiệp các quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu tại doanh nghiệp, trong đó bao gồm cả việc chịu trách nhiệm trực tiếp về hiệu quả sử dụng tài sản và vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Trước đây, mô hình hoạt động của HFIC được thí điểm tại thành phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, nhưng chỉ có TP Hồ Chí Minh là triển khai bước đầu hiệu quả. Ông Nguyễn Trọng Dũng, Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp Trung ương, cho biết tuy mô hình HFIC cơ bản có vẻ giống mô hình SCIC, nhưng vẫn có sự khác biệt như hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con; huy động vốn để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng... Do đó, tuy chức năng huy động vốn rất tốt nhưng cần làm rõ hai nguồn thu gồm huy động và cho vay; nguồn nữa là từ cổ phần hóa... Bên cạnh việc cần xác định minh bạch nguồn thu, cần công khai kế hoạch sử dụng nguồn vốn.
Đánh giá về mô hình hoạt động kinh doanh của HFIC, ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhấn mạnh: TP Hồ Chí Minh không thể nằm chung “một cái áo chật chội”, bị hãm phanh bởi cản lực do cơ chế đặt ra là không nên. Do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư ủng hộ phải có cơ chế riêng cho thành phố về huy động vốn. HFIC đã hoạt động kinh doanh hiệu quả thì cần tạo điều kiện, tuy nhiên HFIC cũng không thể chỉ duy trì những phương thức kinh doanh đã triển khai mà nên tập trung cho những ngành kinh doanh đột phá. Nhà nước chỉ làm những gì mà khu vực tư nhân không làm, còn doanh nghiệp Nhà nước nên triển khai làm theo hướng dẫn dắt. Khi doanh nghiệp đã lớn mạnh, HFIC thoái vốn và không đỡ đầu nữa.