Khó nhân rộng mô hình nông nghiệp cận đô thị

Nhiều mô hình hay...

Dự án cận đô thị chăn nuôi gà thả vườn chất lượng cao của huyện miền núi Thanh Sơn được triển khai tại 3 xã Cự Thắng, Hương Cần, Lương Nha, có tổng mức đầu tư 3,5 tỷ đồng. Hơn 2 năm thực hiện, dự án chăn nuôi gà thả vườn đã tạo ra vùng sản xuất hàng hóa tập trung lớn, quy mô nuôi lên đến hàng chục nghìn con, vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra, đem lại nguồn thu nhập lớn cho người nông dân. Nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật mới như chuồng trại hiện đại, với hệ thống nước thải được xử lý bằng chế phẩm vi sinh bảo vệ môi trường sinh thái được áp dụng. Nhiều giống gà nuôi lấy thịt thả vườn đặc sản chất lượng cao đã được đưa vào nuôi như giống gà mía, gà nhiều cựa, gà J-Dabaco đem lại năng suất chất lượng sản phẩm tăng cao.

Ông Nguyễn Chiến Thắng, khu 41, xã Cự Thắng cho biết, gia đình đang nuôi trên 500 con, trong đó chủ yếu là giống gà J-Dabaco. Thời gian nuôi từ 3,5 - 4 tháng, rút ngắn thời gian quay vòng lứa gà từ 1 - 1,5 tháng so với các giống gà truyền thống khác. Trọng lượng gà khi xuất chuồng bình quân đạt từ 2,2- 2,5 kg/con, chất lượng thịt thơm ngon được nhiều người ưa chuộng.

Là một trong những địa phương nằm trong dự án, xã Đông Thành, huyện Thanh Ba có 50/200 ha thuộc diện “cánh đồng mẫu lớn” của toàn huyện. Bà Vi Thị Lan, một hộ nông dân tham gia dự án cho biết, so với cách làm truyền thống, việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn có rất nhiều ưu điểm như gieo cùng giống, cấy cùng thời điểm nên thuận tiện cho việc chăm sóc.

Hiện 8 sào lúa của gia đình bà Lan cho năng suất cao, trung bình đạt trên 2 tạ/sào, cao gần gấp đôi so với trước. Qua hạch toán kinh tế, sản xuất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn cho lãi gần 15,5 triệu đồng/ha, cao hơn so với ngoài mô hình gần 5 triệu đồng/ha.

Thị xã Phú Thọ cũng là một trong những địa phương sớm triển khai hình thức sản xuất nông nghiệp cận đô thị. Ông Lê Văn Hưng, một trong những nông dân tham gia dự án trồng rau an toàn ở xã Văn Lung cho biết, trồng rau an toàn so với trồng theo phương pháp truyền thống thì cần sự đầu tư tương đối lớn ban đầu, đồng thời phải tuân thủ khá nhiều nguyên tắc trong chăm sóc như nguồn nước tưới, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, lập sổ ghi chép…

“Theo tính toán, trồng rau xanh bình quân thu được khoảng 7 - 8 triệu đồng/sào/vụ, một năm trồng khoảng 4 vụ thì thu nhập cũng trên dưới 30 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng lúa. Nếu như thị xã xây dựng thành công thương hiệu rau an toàn, tin chắc rằng thu nhập của người làm rau như chúng tôi có thể còn cao hơn nữa”, ông Hưng nói.

Hiện nay, thị xã Phú Thọ đã và đang quy hoạch các khu vực sản xuất thành các vùng có diện tích lớn, lựa chọn cây trồng vật nuôi phù hợp như vùng trồng lúa, vùng trồng rau xanh, vùng trồng hoa, vùng trồng chè, vùng chăn nuôi… Trong thời gian tới, thị xã Phú Thọ sẽ đầu tư xây dựng một số mô hình từ nhà lưới trồng rau, nhà sơ chế và bảo quản, đóng gói sản phẩm; xây dựng cửa hàng giới thiệu sản phẩm; tìm hiểu và mở rộng thị trường ra ngoài thị xã và các tỉnh lân cận…

... Nhưng khó nhân rộng

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Thọ, các mô hình nông nghiệp cận đô thị đã góp phần đẩy mạnh việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, khai thác và tận dụng lợi thế và thế mạnh của từng địa phương. Các mô hình này đã mang lại thu nhập lên tới hàng trăm triệu đồng mỗi năm cho các hộ gia đình; nhiều hộ gia đình từ đó thoát nghèo, vươn lên làm giàu, đời sống của người dân nông thôn cũng được nâng cao. Tuy nhiên việc nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp cận đô thị gặp nhiều khó khăn.


Một số mô hình triển khai dàn trải, manh mún, thiếu định hướng về thị trường để phát triển lên quy mô sản xuất hàng hóa, trong khi đó đầu ra của sản phẩm không được đảm bảo ổn định nên các mô hình sau khi được nhân rộng, nông sản sản xuất dư thừa rơi vào tình trạng “được mùa mất giá”.

Khi triển khai mô hình, các hộ nông dân đều được hỗ trợ về vốn, giống và kỹ thuật do đó không ít nông dân tham gia mô hình khuyến nông cốt để được nhận hỗ trợ, làm xuất hiện tư tưởng ỷ lại và trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước nên sau khi kết thúc chương trình nhiều hộ không tiếp tục bỏ vốn để sản xuất.

Bên cạnh đó còn một số nguyên nhân ảnh hưởng đến việc nhân rộng các mô hình như cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất còn thiếu và yếu kém; nông dân gặp khó khăn khi mua giống về sản xuất và bán nông sản do việc thông tin thị trường cung ứng giống, tiêu thụ sản phẩm chưa được quan tâm.

Trên thực tế nhiều địa phương còn lúng túng khi triển khai, nhất là đối với các dự án sản xuất rau an toàn, việc áp dụng quy trình kỹ thuật sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP và ghi chép của người dân chưa triệt để; quá trình xây dựng chứng nhận tiêu chuẩn rau an toàn còn chậm, chưa chú ý đến xây dựng thương hiệu, mẫu mã sản phẩm.

Một số mô hình sản xuất cánh đồng mẫu lớn vẫn chỉ ở dạng gom diện tích đất ruộng nên số hộ tham gia nhiều, khó khăn trong tuyên truyền, chỉ đạo thực hiện. Vẫn còn tình trạng một số hộ nông dân gieo các giống khác trên cánh đồng, không cùng thời điểm gieo, áp dụng kỹ thuật chưa đúng với quy trình; chưa phát huy vai trò của hợp tác xã, tổ hợp tác trong liên kết sản xuất.

Bên cạnh đó, việc phối kết hợp của các chủ đầu tư với các sở, ban, ngành trong chỉ đạo, tổ chức triển khai chưa chặt chẽ, thiếu chủ động. Việc thẩm định cấp kinh phí tỉnh đối với chủ đầu tư chưa có hướng dẫn cụ thể; công tác thanh, kiểm tra của các cơ quan quản lý cấp tỉnh cũng chưa được thường xuyên, chưa có sự phối hợp chặt chẽ.

Để xây dựng, hình thành và phát triển nông nghiệp đô thị theo đúng nghĩa, các đô thị ở tỉnh Phú Thọ đang có những bước đi thích hợp triển khai nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ về nông nghiệp đô thị để từ đó xác lập cơ cấu sản xuất, công nghệ; tổ chức quản lý sản xuất, tiêu thụ phù hợp, khả thi; gắn quy hoạch phát triển kinh tế xã hội với tái cơ cấu ngành nông nghiệp và tiến trình đô thị hóa. Nhiều địa phương cũng có những chính sách, chế độ riêng phù hợp và khuyến khích nông nghiệp cận đô thị phát triển một cách bền vững, phục vụ cho yêu cầu mở rộng, phát triển đô thị của Phú Thọ trong tương lai.