Kiểm soát hoạt động thương mại điện tử - Bài 2: Đồng bộ nhiều giải pháp thu thế

Đại diện Cục thuế TP Hồ Chí Minh cho biết, mặc dù bước đầu việc xác định việc thu thuế đối tượng kinh doanh trên facebook sẽ gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, khi kinh doanh trên facebook, mạng xã hội đã trở thành xu hướng chính trong xã hội hiện đại thì ngành thuế phải quyết liệt vào cuộc.

Tuy nhiên, để quản lý hiệu quả hơn, ngành thuế đang rất cần sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan, ban ngành liên quan như Bộ Thông tin & Truyền thông, Bộ Công Thương cũng như các sở ngành, vì đây là các cơ quan cấp phép hoạt động cho trang web, hoạt động thương mại điện tử…
Bên cạnh đó, các đơn vị giao nhận cũng có vai trò quan trọng, vì cần xác định được giá trị hợp đồng vận chuyển hàng hóa giữa người bán cho người mua. Từ căn cứ này, Cục thuế TP Hồ Chí Minh đã có văn bản 2993 ngày 18/5/2017 chỉ đạo các chi cục thuế, các phòng quản lý chủ động phối hợp với các ban ngành liên quan đề ra kế hoạch quản lý việc thu thuế các cá nhân hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kể cả các cá nhân hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội.

Theo lộ trình, sau giai đoạn gửi thư mời các cá nhân lên kê khai nộp thuế, nếu người kinh doanh không thực hiện, cơ quan thuế sẽ cử cán bộ xác minh thực tế hoặc xác minh tài khoản qua ngân hàng để yêu cầu họ kê khai trung thực hơn. Đối với trường hợp không hợp tác, cơ quan thuế sẽ áp dụng xử lý theo quy định của pháp luật, đồng thời thông báo cho cơ quan chức năng địa phương để xử phạt nếu có vi phạm hành chính.

Theo Luật sư Lê Trung Phát, Giám đốc Công ty TNHH Luật sư Riêng (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh), nếu như cho rằng việc làm này khó khăn và sẽ tốn nhiều công sức, tiền bạc mà không thực hiện việc xác minh, truy thu thuế là một sự không công bằng trong việc áp dụng truy thu thuế đối với các cá nhân, tổ chức tham gia kinh doanh.

Luật Thuế đã có những quy định rõ ràng cho việc áp dụng thu thuế, thì dù kinh doanh với loại hình nào đi chăng nữa, cũng cần có sự bình đẳng với nhau, nhằm tạo ra một sân chơi công bằng cho các đối tượng kinh doanh, qua đó còn góp phần vào việc đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, đảm bảo không thất thu cho nguồn thu của nhà nước.

Để làm được việc này, cơ quan thuế cần có những biện pháp rõ ràng trong việc triển khai, phải nắm chắc các thông tin của các đơn vị kinh doanh, để chứng minh được việc áp dụng mức thuế đối với hoạt động kinh doanh của các đơn vị này là có cơ sở, có tính thuyết phục, công bằng. Nếu xây dựng một kế hoạch triển khai tốt, có tính phối hợp đồng bộ, thì việc tiến hành thu thuế là rất tính khả quan.

Tuy nhiên, để hoàn thiện được cơ chế phù hợp với sự vận động của xã hội, Nhà nước cần ban hành thêm những quy định rõ ràng về khung pháp lý nhằm phù hợp với thực tế của sự phát triển, để từ đó giúp các chủ thể tham gia kinh doanh thấy được nghĩa vụ của mình, ý thức được việc khai báo thông tin về hoạt động kinh doanh cho cơ quan thuế, nhằm tạo ra môi trường công bằng trong kinh doanh.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho rằng, kinh doanh trên internet đã trở thành xu hướng, các cá nhân muốn kinh doanh qua mạng xã hội, thương mại điện tử cần nắm rõ các quy định, chính sách thuế để thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ thuế.

Bên cạnh những cá nhân, đơn vị lẩn ranh nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước, qua các lớp đào tạo về pháp lý kinh doanh thương mại điện tử vừa qua do VECOM tổ chức, rất nhiều doanh nghiệp làm ăn minh bạch mong muốn cơ quan thuế cung cấp thông tin để tự khai tự nộp và chấp hành nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước chứ không phải ai cũng mong muốn trốn thuế. Do đó, trong thời gian tới việc tự khai tự nộp của cơ quan thuế sẽ hữu hiệu hơn để khuyến khích doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ thuế.

Ông Hoàng Việt Hùng, chủ doanh nghiệp cung cấp sản phẩm mẹ và bé tại TP Hồ Chí Minh cho biết, khi cơ quan thuế tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức tự giác kê khai, và đã gửi giấy mời đến rồi tức là có “để ý” đến mình, các đơn vị kinh doanh nên tự giác chấp hành nghĩa vụ thuế.

Như doanh nghiệp của ông, từ lúc bắt đầu có thông tin cơ quan thuế sẽ truy thu thuế kinh doanh qua mạng đã chủ động đưa thông tin doanh nghiệp, mã số thuế… lên trang cá nhân để cơ quan thuế không mất thời gian sàng lọc và cũng thể hiện kinh hoạt động kinh doanh của công ty hoàn toàn minh bạch.

Theo bà Lê Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục thuế TP Hồ Chí Minh, để chống thất thu thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử, ngoài việc tuyên truyền cho người kinh doanh nắm được các quy định về thuế, cơ quan thuế cũng đã triển khai nhiều biện pháp thực hiện.

Đó là phối hợp với các đơn vị như Facebook, Google, Apple store… đề nghị hỗ trợ cung cấp danh sách trang web, tài khoản của các tổ chức, cá nhân hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội; phối hợp với cơ quan công an đề nghị cung cấp các webiste thương mại điện tử hoạt động kinh doanh chưa kê khai nộp thuế để truy thu…

Cơ quan thuế cũng nắm thông tin thông qua các đơn vị giao nhận, giá trị hợp đồng giao nhận để xác định doanh thu của người bán; hoặc liên hệ với những nhà sản xuất, cung cấp sản phẩm cho người bán để biết được số lượng hàng hóa họ cung cấp cho người bán trong một năm là bao nhiêu. Ngoài ra, cơ quan thuế có thể xác minh tài khoản của cá nhân kinh doanh trên facebook, mạng xã hội có thanh toán qua ngân hàng, từ đó nắm được doanh thu.

Cũng theo bà Hương, các cá nhân, tổ chức kinh doanh thương mại điện tử, mạng xã hội nên thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ thuế nhằm tạo sự công bằng. Mọi người cũng không nên quá lo lắng về việc nộp thuế mà hạn chế hoạt động kinh doanh qua mạng xã hội, điều đó sẽ gây thiệt thòi và nhiều khi mất cả cơ hội kinh doanh lớn.

Trong trường hợp tổ chức, cá nhân hoạt động thương mại điện tử có hành vi trốn thuế, cơ quan thuế sẽ công bố danh sách trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật. Đối với trường hợp chây ì, không kê khai nộp thuế, có hành vi trốn thuế không thực hiện các quyết định xử lý của cơ quan thuế, Cục thuế sẽ công bố danh sách trên các phương tiện thông tin đại chúng theo

quy định của pháp luật. Đối với trường hợp chây ì, không kê khai nộp thuế, có  hành vi trốn thuế không thực hiện các quyết định xử lý của cơ quan thuế, Cục thuế sẽ có văn bản gửi Bộ Thông tin & truyền thông ngăn chặn hoạt động của trang web vi phạm.

Ngoài các cá nhân trong nước, các tổ chức, cá nhân nước ngoài (gọi tắt là nhà thầu nước ngoài) kinh doanh thương mại điện tử tại Việt Nam hoặc có thu nhập phát sinh tại Việt Nam cũng phải thực hiện nghĩa vụ thuế. Ông Nguyễn Văn Thiện, Trưởng phòng Tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế (Cục thuế TP Hồ Chí Minh) cho biết, các tổ chức, cá nhân trong nước khi mua hàng hóa, dịch vụ của nhà thầu nước ngoài có nghĩa vụ trừ thuế khi thanh toán và kê khai nộp thuế vào ngân sách.

Hiện nay, một số website nhà thầu nước ngoài hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực đặt phòng tại Việt Nam theo hình thức trực tuyến khá phổ biến và phát triển, tiêu biểu như Agoda. Có 2 hình thức, khách thuê phòng trả tiền trực tiếp cho khách sạn, khách sạn trả tiền hoa hồng môi giới cho Agoda, lúc này khách sạn giữ lại tiền để đóng thuế. Trường hợp khách trả trực tiếp cho Agoda, sau đó đơn vị này thanh toán cho khách sạn và giữ lại tiền hoa hồng được hưởng. Lúc này, khách sạn thông báo cho Agoda biết phải thực hiện nghĩa vụ thuế và nộp thuế nhà thầu thay cho họ.