Nhiều nhà vườn "khốn đốn" tìm nhân công thu hoạch hồ tiều với giá đắt đỏ nhưng cũng khó thuê. Giá thuê nhân công thu hoạch hồ tiêu lên đến 220.000 đồng/ngày công. Trong khi hồ tiêu vụ mới rớt giá chỉ còn 45.000 - 46.000 đồng/kg. Đây là mùa vụ căng thẳng đổi với nhiều nhà vườn.
Giá hồ tiêu đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây. Ảnh: Hưng Thịnh/TTXVN
Ghi nhận của phóng viên tại các nhà vườn, vụ mùa năm nay, năng suất tiêu cao hơn nhiều so với vụ năm 2018. Nhưng người nông dân vẫn không vui bởi phải đối diện cảnh mất giá. Tính đến thời điểm tháng 2, nhiều hộ dân tham gia hợp tác xã tiêu sạch chỉ bán khoảng 46.000 đồng/kg so với năm trước giá bán dao động khoảng 70.000 đồng/kg.
Năm 2019, hộ trồng tiêu trong tình trạng khan hiếm nhân công lao động. Đa số người dân có diện tích tiêu nhiều đều “đỏ mắt” nhìn hạt tiêu chín rộ rụng xuống đất.
Gia đình chị Sầm Thị Thảo Anh ở thôn Bù Tam, xã Phước Minh, huyện Bù Gia Mập có hơn 2.000 trụ tiêu đã cho thu hoạch được 4 mùa vụ. Trong năm 2018, gia đình chị thu được 2,5 tấn hạt, còn mùa vụ năm nay ước tính sẽ đạt hơn 4 tấn.
Sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, chị Thảo Anh vất vả mới tìm được một người phụ hái tiêu. Trước hoàn cảnh này, chị Thảo Anh phải đầu tư gần 20 triệu đồng mua lưới lót dưới gốc để hứng tiêu chín rụng. Đây là giải pháp bất đắc dĩ tạm thời của người trồng tiêu hiện nay.
Chị Sầm Thị Thảo Anh chia sẻ: “Năm nay, năng suất tiêu cao hơn nhiều so với năm ngoái nhưng hiện khó tìm nhân công thu hái tiêu. Nhà tôi đành phải mua lưới lót gốc để hứng tiêu rụng. Tính về mặt kinh tế, số vốn đầu tư mua lưới cao hơn so với mướn nhân công hái tiêu. Tiêu chín và rụng rất hao hụt, ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ và sức sinh trưởng của cây”.
Hiện thôn Bù Tam có khoảng 300 hộ trồng tiêu cùng cảnh ngộ khan hiếm nhân công hái tiêu như gia đình chị Thảo Anh. Thậm chí, nhiều hộ gia đình phá giá với 200.000 đồng/ngày, bao ăn và nhiều chế độ đãi ngộ khác nhưng vẫn không có người làm.
Trong khi đó, giá tiêu giảm khoảng 20.000 đồng/kg so với mùa vụ năm ngoái khiến người dân đã khó ngày càng khó hơn. Ngoài ra, do nhu cầu mua lưới nhiều, các tạp hóa hay chủ vật tư tự ý tăng giá từ 25.000 đồng/kg lên 36.000 đồng/kg.
Gia đình anh Trương Văn Nghiệp, xã Tân Tiến, huyên Bù Đốp lao đao tìm nhân công cho 2.000 trụ tiêu đang đồng loạt chín rộ. Vụ mùa năm ngoái gia đình anh thuê được 6 nhân công hái, tính cả vợ chồng anh mỗi ngày có 8 người hái.
Thế nhưng, năm nay gia đình chỉ thuê được hai lao động thu hái cùng gia đình. Theo ước tính, với số trụ tiêu này, năm nay thu trên 3 tấn hạt so với 1,8 tấn năm ngoái.
Anh Trương Văn Nghiệp cho biết: “Năm nay vụ mùa tiêu chín đồng loạt khiến việc tìm nhân công hái khó khăn. Năm ngoái, nhiều hộ dân đi hái tiêu thuê, năm nay do tiêu chín đồng loạt nên phải hái nhà trước mới đi phụ hái lấy công. Nhà tôi dù đã tăng giá nhân công tăng từ 150.000 đồng/ngày đến 220.000 đồng/ngày công nhưng vẫn không kiếm thêm người hái”.
Ở cùng huyện Bù Đốp, cách vườn anh Nghiệp hơn 10 km tại hộ gia đình ông Nguyễn Văn Thoại, thôn 10, xã Thiện Hưng có 4.000 trụ tiêu khoảng 6 - 7 năm tuổi. Năm trước mất mùa, gia đình ông chỉ thu được 3,5 tấn và có hơn chục nhân công hái tiêu.
Năm nay, vườn tiêu cho nhiều trái, ông Thoại ước thu về khoảng 10 tấn hạt. Nhưng hiện gia đình vẫn đang chạy đôn chạy đáo tìm nhân công thu hái. Nhờ uy tín và mối quan hệ, gia đình đã có 6 nhân công phụ hái tiêu. Hầu hết những nhân công này đều là người địa phương có nhiều năm gắn bó với các vụ thu hoạch tiêu gia đình ông.
Ông Nguyễn Văn Thoại cho biết, công lao động hái mùa vụ năm nay cao hơn năm ngoái từ 20 - 30 nghìn đồng/ngày. Thời gian hái rút ngắn xuống còn 7 giờ/ngày so với 8 giờ/ngày như trước nhưng vẫn không thể kiếm được người hái tiêu. Một phần do nhiều lý do như đi lượm hạt điều, tiêu vào mùa chín đồng loạt loạt, lao động xu hướng đi làm các công ty càng nhiều...”.
Quan sát tại nhiều vườn, dù đang vào mùa hái tiêu nhưng trong các vườn tiêu đều vắng tanh vì không có người thu hoạch. Ông Nguyễn Văn Lưu, Trưởng thôn 10 xã Thiện Hưng cho biết, mùa tiêu năm nay nhiều hộ dân loay hoay thu hoạch tiêu mỗi ngày một ít.
Tiêu tuy đạt năng suất so với mọi năm nhưng người trồng tiêu lại đối diện với tình trạng mất giá, thiếu người hái. Với giá hiện nay, nhà nông trồng tiêu chỉ đủ bù lỗ vật tư và công chăm sóc.
Năm nay, người trồng tiêu đành nhìn tiêu chín rụng vì không kiếm được nhân công. Ngoài ra, một số nhân công trước đi làm công ty hoặc làm các nghề khác.
Theo nhiều nhà vườn trồng tiêu, mùa điều năm nay rụng sớm so với mọi năm và trùng với mùa tiêu chín rộ. Do đó, người dân trồng điều phải lo thu hoạch điều gia đình xong mới có thời gian đi hái tiêu. Như mọi năm, tiêu chín không đều, người trồng tiêu còn có thể hỗ trợ đổi công qua lại cho nhau.
Nhưng năm nay thời tiết thuận lợi nên tiêu chín đồng loạt. Do đó, các hộ trồng tiêu phải tranh thủ tự thu hoạch. Hầu hết lớp trẻ tập trung đi vào các công ty làm với mức lương cao hơn so với đi hái tiêu từng ngày một theo mùa vụ.
Hiện tỉnh Bình Phước là một trong những địa phương có diện tích trồng cây hồ tiêu thuộc diện lớn của cả nước với 16.987 ha. Phần lớn diện tích tập trung ở các địa bàn huyện biên giới như: Lộc Ninh, Bù Đốp, Bù Gia Mập, thị xã Bình Long. Việc thiếu nhân công hái tiêu vụ mùa năm nay khiến không ít hộ gia đình bị thất thu do tiêu rụng xuống đất.