Cụ thể chính sách hỗ trợ
Đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp có đặc thù phụ thuộc nhiều vào yếu tố tự nhiên như thiên tai, dịch bệnh…, dẫn đến nhiều rủi ro hơn so với các ngành kinh tế khác. Bên cạnh đó, quỹ đất dành cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao chưa đáp ứng với tiềm năng và lợi thế hiện có của lĩnh vực này.
Qua khảo sát, hiện nay nhiều địa phương có mô hình doanh nghiệp thuê đất của các hộ nông dân để tích lũy diện tích, ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, vì cơ chế chính sách và luật đất đai còn chồng chéo nên gây nhiều khó khăn cho cả doanh nghiệp lẫn nông dân.
Trước vấn đề này, tại hội nghị toàn quốc thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ đất đai là cần câu chứ không phải con cá, để ngành nông nghiệp sản sinh ra năng lực sản xuất mới cho sự phát triển. Khi xuất hiện tình trạng dư thừa sản phẩm, thị trường tiêu thụ đóng vai trò quyết định rất lớn trong phát triển ngành này.
Vì vậy, để khuyến khích cho ngành nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển, Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện tốt Nghị định 57 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn vừa ban hành hồi tháng 4/2018. Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 57, để các doanh nghiệp có cơ sở được thụ hưởng ngay những chính sách ưu đãi của Chính phủ.
Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ sửa đổi Nghị định 55 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng nâng mức cho vay tối đa, không cần tài sản bảo đảm đối với cá nhân, hộ gia đình.
Đối tượng hưởng chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao được mở rộng, cho phép tài sản hình thành từ vốn vay của các dự án, phương án ứng dụng công nghệ cao làm tài sản đảm bảo.
Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, xúc tiến mở rộng thị trường được đổi mới cho phù hợp với thực tế. Trước khi gieo hạt giống, người sản xuất phải xác định được thị trường tiêu thụ sản phẩm. Hơn nữa, các tỉnh, sở, ngành phải làm người dân thấy sự khác biệt về hiệu quả giữa 2 mô hình nông nghiệp truyền thống và hiện đại.
Ngoài việc khuyến kích doanh nghiệp trong nước đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, Chính phủ cũng đang kêu gọi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tăng cường đầu tư vào lĩnh vực này.
Tính đến tháng 7/2018, các doanh nghiệp FDI đã đầu tư 3,37 tỷ USD vào lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. Nếu so với tổng vốn đầu tư lũy kế vào ngành Nông nghiệp thì số vốn này chỉ chiếm khoảng 1%. Vì vậy, nếu có thể huy động nguồn vốn từ các doanh nghiệp FDI, ngành nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có thêm nhiều cơ hội mới để phát triển.
Đẩy mạnh truyền thông và số hóa
Trước khi gieo hạt giống, nông dân phải biết được thị trường tiêu thụ sản phẩm là những ai, ở đâu. Đây là điều kiện trước tiên trong việc nâng cao nhận thức sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cho nông dân.
Thị trường luôn là vấn đề đau đầu không chỉ riêng ngành nông nghiệp hoặc nông nghiệp công nghệ cao, mà đây là yếu tố mà những người sản xuất và kinh doanh bắt buộc phải nắm rõ mới tăng cơ hội thành công.
Với xu thế phát triển hiện nay, số hóa các ứng dụng, kế hoạch và cả dự án sản xuất, quảng bá sản phẩm là điều bắt buộc doanh nghiệp và nông dân ứng dụng công nghệ cao phải làm. TS Nguyễn Viết Huân, chuyên gia tư vấn về chuyển đổi số hóa của Công ty Microsoft, khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho rằng, song song với chuyển đổi cách thức sản xuất và kinh doanh, số hóa dữ liệu cũng quan trọng không kém.
Vào năm 2020, sẽ có 70% nhà sản xuất đi đầu trong ứng dụng chuyển đổi số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh. Ứng dụng này sẽ giúp cho doanh nghiệp tăng 30% doanh thu, và giảm 30% chi phí. trong kỷ nguyên của kỹ thuật số sẽ là “cá nhanh nuốt cá chậm” chứ không phải là câu chuyện to hay bé.
Từ phía người tiếp cận nhiều doanh nghiệp, bà Vũ Kim Hạnh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) cho biết, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam có 3 mối lo để chuyển đổi số.
Đó là, mua công nghệ mất nhiều chi phí và nhân sự để vận hành, bảo trì. Thứ 2, trình độ bào mật của chuyên viên công nghệ trong nước chưa cao, khó có thể đưa lên điện toán đám mây như nhiều nước phát triển khác.
Đồng thời, doanh nghiệp sẽ đầu tư thêm cho nguồn nhân lực để vận hành hệ thống số này. Nếu giải quyết được 3 mối lo này, việc số hóa dữ liệu và đẩy mạnh truyền thông cho nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao mới hiệu quả, tăng tỷ lệ người tiêu dùng trong nước và thế giới biết đến sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam.
GS.TS Hồ Tú Bảo, Viện Khoa học và Công nghệ tiên tiến Nhật Bản cho rằng, chuyển đổi số là tồn tại khách quan, không tránh được, vấn đề là chuyển đổi sớm hay muộn. Muốn tiến lên bắt buộc phải đi qua nó, tiếp đó phải có kế hoạch. Vấn đề lớn của Việt Nam là làm sao xây dựng được cơ sở dữ liệu quốc gia, xây dựng cơ sở dữ liệu của các sở, ban ngành và kết nối nó với nhau.
Khi chính doanh nghiệp và người sản xuất tự thay đổi ý thức và phương pháp sản xuất kinh doanh, sẵn sàng tiếp cận công nghệ và tiến bộ công nghệ trên thế giới, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất sẽ nhanh chóng thành công và phát triển.