Hội thảo được tổ chức trong khuôn khổ Quỹ Quản lý nước và Tài nguyên thiên nhiên (WARM Facility) do Liên minh châu Âu tài trợ, nhằm nâng cao khả năng chống chịu và phục hồi của Việt Nam trước biến đổi khí hậu và thiên tai.
Hội thảo đầu tiên trong chuỗi hội thảo cấp quốc gia về chủ đề tăng cường khả chống chịu và phục hồi của các đô thị Việt Nam trước tác động của biến đổi khí hậu. Ảnh: Thu Hằng/BNEWS/TTXVN
Đây là cơ hội để trao đổi về các cách thức hỗ trợ Việt Nam nhằm đạt được các mục tiêu tăng cường khả năng chống chịu của các tỉnh, thành phố trước tác động của biến đổi khí hậu và cắt giảm lượng phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường.
Sau 35 năm đổi mới và phát triển, Việt Nam đã đạt được những thành quả quan trọng trong quy hoạch đô thị với tốc độ đô thị hóa ở mức cao (khoảng 40% năm 2022, vượt 10% so với con số 30,5% của năm 2010); đóng góp khoảng 70% GDP cả nước, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân ở đô thị.
Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Tốc độ phát triển nhanh song lại thiếu chiến lược tổng thể và bền vững, kết cấu hạ tầng đô thị chưa đồng bộ với phát triển xã hội và bảo vệ môi trường, lãng phí tài nguyên thiên nhiên, nguồn lực đất đai và con người, năng lực quản lý còn hạn chế...
Do đó, cần xây dựng một chiến lược quy hoạch đô thị tổng thể đảm bảo hài hòa các vấn đề nêu trên nhằm hướng tới các mục tiêu tăng trưởng xanh chống chịu với biến đổi khí hậu và giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững có ý nghĩa hết sức quan trọng, định hướng chỉ đạo cho quy hoạch phát triển đô thị hướng tới mục tiêu bền vững.
Nghị quyết đã đề ra 5 quan điểm, 6 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu, khẳng định vai trò, vị thế của đô thị và đô thị hóa trong tiến trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước trong giai đoạn mới, đặt nền tảng cho quá trình chuyển đổi và phát triển đô thị Việt Nam toàn diện hơn, hệ thống và thống nhất hơn.
Ngay sau khi Nghị quyết 06-NQ/TW được ban hành, thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan ngang bộ, đơn vị có liên quan và các địa phương tham mưu, xây dựng dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ. Ngày 11/11/2022 Chính phủ đã có Nghị quyết số 148/NQ-CP ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị; trong đó, tập trung vào 5 nhóm nhiệm vụ chủ yếu.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn, đầu tiên là thống nhất nhận thức, hành động về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam. Đây là nhóm nhiệm vụ đặt lên hàng đầu, nhấn mạnh vai trò quan trọng trong thống nhất tư duy, hành động về đô thị, những cơ hội mà đô thị có thể mang đến cũng như những trở ngại nếu không giải quyết thấu đáo khoa học các vấn đề phức tạp của đô thị.
Tiếp đến là nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch đáp ứng yêu cầu xây dựng, quản lý phát triển đô thị bền vững. Nhóm nhiệm vụ này có vai trò nền tảng, thiết lập công cụ để tổ chức không gian, mô hình phát triển đô thị hiệu quả hướng đến tối ưu hóa sử dụng các nguồn lực...; trong đó, nhấn mạnh sự đồng bộ giữa quy hoạch quản lý hành chính đô thị và quy hoạch phát triển đô thị.
Cùng đó là việc đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại, liên kết, thích ứng với biến đổi khí hậu. Nhóm nhiệm vụ này sẽ do các địa phương tổ chức thực hiện nhằm cụ thể hóa các chỉ tiêu rất cụ thể đã được Bộ Chính trị giao về tỷ lệ đô thị hóa, số lượng đô thị, chất lượng đô thị theo phân loại từ loại III trở lên.
Nhóm nhiệm vụ tiếp theo là rà soát và xây dựng các nhiệm vụ, đề án chuyên ngành. Các bộ, ngành sẽ song song phối hợp trong việc thực hiện chương trình hành động của Chính phủ, tiến hành các nhiệm vụ chuyên ngành.
Cuối cùng là xây dựng các cơ chế chính sách, văn bản quy phạm pháp luật. Đây là nhóm nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, tập trung vào hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật có liên quan để tạo ra hành lang pháp lý, khơi thông nguồn lực và các điểm nghẽn trong phát triển đô thị thời gian qua, tạo sức bật và lợi thế nhất định cho phát triển đô thị thời gian tới.
“Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành xây dựng trong những năm tới là triển khai hiệu quả Nghị quyết 148/NQ-CP. Nghị quyết này được kỳ vọng sẽ tạo sự chuyển biến quan trọng về lượng và chất trong quy hoạch, xây dựng và phát triển đô thị. Thực hiện vai trò thường trực trong hợp tác quốc tế lĩnh vực phát triển đô thị, Bộ Xây dựng tham gia tích cực vào các hoạt động hợp tác, trao đổi kinh nghiệm với bạn bè quốc tế, trong đó có Pháp và các nước khác thuộc Cộng đồng EU” - Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn nhấn mạnh.
Theo ông Giorgio Aliberti - Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, Liên minh châu Âu luôn cam kết mạnh mẽ hỗ trợ Chính phủ Việt Nam thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Đó là lý do xây dựng quỹ WARM, mục đích là để tài trợ cho việc chuẩn bị và thực hiện các dự án đầu tư hạ tầng chiến lược nhằm tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của Việt Nam. Kinh nghiệm thực tế có được từ các dự án này góp phần thúc đẩy đối thoại chính sách theo lĩnh vực.
Với lịch sử hợp tác lâu dài 20 năm giữa Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Lyon (Pháp) trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý đô thị, các chuyên gia đến từ Lyon đã chia sẻ kinh nghiệm đã được áp dụng thành công trong quá trình phát triển đô thị bền vững; giải pháp và công cụ mà Pháp đã áp dụng nhằm tăng cường đối thoại và đàm phán giữa chính quyền địa phương và doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực phát triển đô thị.
Các chuyên gia khẳng định luôn sẵn sàng tăng cường hỗ trợ Việt Nam trong hoạt động giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu; làm sáng tỏ các vấn đề đang đặt ra trong chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu mà hiện nay các tỉnh, thành của Việt Nam đang phải đối mặt.
Từ tháng 5 đến tháng 7/2023 sẽ có 3 hội thảo chuyên đề tiếp theo được tổ chức tại các tỉnh Sơn La, Quảng Trị và Hậu Giang. Các hội thảo tới sẽ tập trung vào những rủi ro trong quy hoạch đô thị ở tất cả các tỉnh thành thuộc 3 khu vực: miền núi, ven biển và Đồng bằng sông Cửu Long.