Thác Năm Tầng. Ảnh: Ngọc Minh/TTXVN
Tại cuộc họp được tổ chức mới đây để đánh giá, rà soát các tác động môi trường cũng như hiệu quả đầu tư của dự án thủy điện Đắk R’kéh, đại diện các sở, ngành chức năng tỉnh Đắk Nông tiếp tục nêu ra nhiều điểm cần được tính toán kỹ lưỡng, thẩm định rõ ràng trước khi quyết định “số phận” của dự án thủy điện.
Theo đó, các cơ quan đánh giá chủ đầu tư dự án là Công ty cổ phần thủy điện Đại An đã có những cố gắng tích cực trong việc điều chỉnh thiết kế đập thủy điện để giảm thiểu diện tích sử dụng đất; điều tiết nguồn nước từ suối Đạ Anh Kông về suối Đắk R’kéh để tăng cường nguồn nước cho việc vận hành thủy điện; điều chỉnh phương án điều tiết nước về thác Năm Tầng từ hệ thống đập tràn tự do sang cửa van điều chỉnh. Tuy nhiên, nhiều nội dung quan trọng liên quan, nhất là tác động môi trường, ảnh hưởng đến thác Năm Tầng bên dưới công trình thủy điện vẫn chưa được công ty thực hiện hoặc có phương án rõ ràng.
Cụ thể, tháng 8/2018, Sở Công Thương Đắk Nông đã yêu cầu Công ty cổ phần thủy điện Đại An phải có các phương án cụ thể đánh giá tác động môi trường của dự án, nhất là duy trì dòng chảy tối thiểu và nguồn nước cho thác Năm Tầng. Tuy nhiên, Sở Công Thương vẫn chưa nhận được báo cáo cũng như việc hoàn thiện các nội dung theo như yêu cầu đã gửi cho chủ đầu tư. Đến nay, ngành chức năng tỉnh Đắk Nông khẳng định dự án chưa đủ điều kiện theo quy định để khởi công xây dựng.
Đại diện nhiều sở, ngành liên quan của tỉnh Đắk Nông, UBND huyện Đắk R’Lấp tiếp tục nêu ra yêu cầu phải đánh giá cụ thể, rõ ràng về phương án đảm bảo nguồn nước, dòng chảy và cảnh quan cho thác Năm Tầng. Theo đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Nông, để phát triển du lịch tại thác Năm Tầng, cần đảm bảo gìn giữ cảnh quan xung quanh, gìn giữ toàn bộ quần thể sinh thái chứ không riêng gì dòng chảy xuống thác nước. Sở đề nghị chủ đầu tư đầu tư dự án du lịch thay cho dự án thủy điện để tránh các tác động xấu đến môi trường, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
Trên cơ sở tổng hợp ý kiến các đơn vị liên quan, Sở Công Thương tỉnh Đắk Nông đã tham mưu cho UBND tỉnh Đắk Nông giao Sở Tài nguyên - Môi trường phối hợp, yêu cầu chủ đầu tư đánh giá rõ tác động của dự án đến thác Năm Tầng trong bảng kế hoạch bảo vệ môi trường. Trên cơ sở đó, Sở Công Thương Đắk Nông sẽ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành khảo sát thực tế tại khu vực thực hiện dự án trước khi có tham mưu, đề xuất cuối cùng.
Trong khi đó, trao đổi với phóng viên, ông La Lễ Vinh, Giám đốc Công ty cổ phần thủy điện Đại An khẳng định, dự án thủy điện Đắk R’kéh sẽ không ảnh hưởng đến cảnh quan thác Năm Tầng. Ông La Lễ Vinh cũng cho biết, công ty đã có các phương án điều tiết nguồn nước để duy trì dòng chảy, bảo vệ thác Năm Tầng, hoàn toàn không có chuyện “bức tử” thác. Thêm nữa, đến thời điểm hiện nay, mặc dù chưa khởi công nhưng công ty đã đầu tư hơn 45 tỷ đồng vào dự án; trong đó, phần lớn số tiền được tạm ứng cho các đơn vị tư vấn, quản lý, chi phí xây dựng và chi phí thiết bị. Việc dự án bị tạm dừng chủ trương đầu tư đang gây ra cho công ty rất nhiều khó khăn.
Theo một nguyên lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông, nhiều vấn đề về tác động môi trường của dự án thủy điện Đắk R’kéh cần tiếp tục được làm rõ. Nếu dự án được đầu tư xây dựng, thì những tác động xấu đến thác Năm Tầng là không thể tránh khỏi. Hiệu quả kinh tế của dự án cũng khá thấp, kể cả so với mức đầu tư bình quân các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh Đắk Nông thời gian qua cũng như hiệu suất của các dự án điện mặt trời đang triển khai hiện nay.
Chẳng hạn, dự án điện mặt trời Trúc Sơn có công suất hơn 44 MW chỉ chiếm dụng diện tích đất hơn 50 ha, hay dự án điện mặt trời Cư Jút có có công suất 50 MW cũng chỉ chiếm dụng 62 ha đất (tương đương 1 MW chỉ chiếm diện tích 1,1 - 1,2 ha). Trong khi dự án thủy điện Đắk R’kéh chiếm dụng gần 20 ha đất và chỉ có công suất 5 MW (tương đương 1 MW chiếm dụng 4 ha đất).
Trước đó, vào các ngày 23 - 24/5, TTXVN đã thông tin về dự án thủy điện Đắk R’kéh dự kiến được triển khai xây dựng trên suối Đắk R’kéh, thuộc địa phận 2 xã Đắk Sin, Hưng Bình, huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông. Đây là công trình đã được cấp phép vào năm 2008. Sau nhiều lần gia hạn, đến tháng 10/2015, UBND tỉnh Đắk Nông đồng ý chuyển đổi chủ đầu tư sang cho Công ty cổ phần Thủy điện Đại An. Hiện nhà đầu tư mới đang tập kết máy móc, thiết bị và tiến hành các thủ tục để chuẩn bị khởi công công trình.
Tuy nhiên, theo một số người dân và chính quyền địa phương, việc triển khai xây dựng thủy điện Đắk R’kéh sẽ “bức tử” thác Năm Tầng vốn chỉ cách công trình thủy điện 200 mét. Người dân cũng lo ngại nhiều ảnh hưởng xấu về môi trường, về nguồn nước phục vụ tưới tiêu vùng phụ cận.