Trong bài bình luận trên trang Fox News, bà Kayleigh McEnany, phát ngôn viên quốc gia của Ủy ban Quốc gia Cộng hòa nhận định: Với việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, Tổng thống Trump đã thực hiện bước đi táo bạo và quyết định, vì lợi ích tốt nhất của người dân Mỹ. Từ đó, ông có thể có tiền xây hàng rào rất cần thiết dọc biên giới Mỹ-Mexico nhằm ngăn chặn nạn buôn người, buôn ma túy và hạn chế tội phạm vượt biên.
Động thái của Tổng thống là bước đi đối lập mạnh với quan điểm của phe Dân chủ vốn ủng hộ biên giới mở và xóa bỏ Cơ quan Thực thi Hải quan và Di trú (ICE) – một cơ quan thực thi pháp luật không thể thiếu trong bảo vệ an ninh quốc gia.
Theo bà Kayleigh McEnany, tuyên bố tình trạng khẩn cấp hoàn toàn nằm trong quyền hành pháp của tổng thống. Cùng với những hành động hành pháp khác và một dự luật chi tiêu mới được Quốc hội thông qua, Tổng thống Trump sẽ có thể tái phân bổ và tập trung 8,1 tỷ USD tiền xây rào chắn dọc biên giới phía nam.
Trong bài phát biểu tuyên bố hành động của mình ngày 15/2, Tổng thống Trump nói: “Chúng ta tham gia những cuộc chiến cách xa cả 10.000km, những cuộc chiến mà nhiều trường hợp lẽ ra chúng ta không nên tham gia, nhưng chúng ta lại không kiểm soát biên giới của chính mình. Chúng ta sẽ giải quyết khủng hoảng an ninh quốc gia ở biên giới phía nam”.
Từ Vườn Hồng trong Nhà Trắng, Tổng thống Trump tuyên bố cần cấp thiết phản ứng với tình trạng xâm nhập của ma túy, băng đảng và người di cư ở biên giới.
Bà Kayleigh McEnany cho rằng bất kỳ học giả hay nhà bình luận pháp lý công tâm nào cũng sẽ đồng ý với Tổng thống Trump, rằng đúng vậy, Tổng thống có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để xây bức tường.
Dẫn lời bà Elizabeth Goitein, đồng Giám đốc Trung tâm Brennan vì Chương trình Tự do Công lý và An ninh Quốc gia, một bài bình luận trên trang web NPR lưu ý: “Quốc hội chọn không gây cản trở đáng kể nào với khả năng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia của tổng thống”.
Năm 1976, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Tình trạng khẩn cấp quốc gia, trao cho tổng thống quyền lực to lớn trong tình huống quốc gia đối mặt với khẩn cấp.
Từ đó tới tuyên bố mới nhất ngày 15/2 vừa qua, Tổng thống phe Dân chủ như Jimmy Carter, Bill Clinton và Barack Obama cùng với Tổng thống phe Cộng hòa như George W. Bush và Donald Trump đã tuyên bố 58 tình trạng khẩn cấp quốc gia. Tổng cộng 31 sắc lệnh tình trạng khẩn cấp trong số đó vẫn còn hiệu lực tới ngày nay.
Ngay cả Chủ tịch ủy ban Quân lực Hạ viện Adam Smith có thời điểm cũng thừa nhận rằng Tổng thống có quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Do đó, bà Kayleigh McEnany khẳng định tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia ngày 15/2 không chỉ hợp pháp, hợp hiến mà còn rất cần thiết.
Chỉ tính riêng năm 2017, số người Mỹ chết vì quá liều ma túy đã chạm kỷ lục mới với hơn 70.000 người tử vong. Phần lớn ma túy gây ra những cái chết bi kịch này đều được tuồn vào qua biên giới phía nam.
Mới gần đây, Cơ quan Bảo vệ Biên giới và Hải quan thông báo đã phá được vụ buôn bán chất fentanyl lớn nhất từ trước tới nay, tịch thu 115kg loại chất này – đủ để giết chết 57 triệu người Mỹ.
Ngoài ra, ICE đã bắt giữ 266.000 người nhập cư bất hợp pháp mang tính chất tội phạm trong 2 năm qua. Những người bị bắt giữ đối mặt 100.0000 cáo buộc tội tấn công, 30.000 cáo buộc tội phạm tình dục và 4.000 cáo buộc tội giết người.
Trong khi nghe thông báo tình trạng khẩn cấp quốc gia, người Mỹ nhìn thấy những gương mặt qua con số thống kê: những bà mẹ, ông bố, thành viên gia đình ngồi ở hàng ghế đầu, cầm theo di ảnh của người thân quá cố đều đã chết vì những người lẽ ra không nên được ở Mỹ.
Thông báo của Tổng thống Trump cũng công nhận tình trạng khủng hoảng nhân đạo trên biên giới phía nam khi người dân liều lĩnh vượt biên vào Mỹ. Trên hành trình đó, ước tính 1/3 số phụ nữ di cư bị tấn công tình dục và vô số trẻ em bị buôn bán và bóc lột.
Tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia của Tổng thống Trump đã thừa nhận rằng có cuộc khủng hoảng nhân đạo và an ninh to lớn này trên biên giới và tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng thống đã nỗ lực phi thường đề tìm cách thương lượng với phe Dân chủ.
Trong quá trình tìm kiếm thỏa hiệp, Tổng thống đã thay đổi đề nghị cấp tiền từ xây tường bê tông thành rào chắn hoặc thanh thép dọc biên giới. Ông đã bổ sung 800 triệu USD trợ cấp nhân đạo vào một thỏa thuận có thể đạt được với phe Dân chủ.
Ông cũng đề nghị bảo vệ tạm thời và không trục xuất trong ba năm gần 700.000 người trẻ thuộc chương trình dành cho những người theo bố mẹ tới Mỹ bất hợp pháp khi còn nhỏ (DACA).
Ông đã mở lại chính phủ tạm thời sau thời gian bị đóng cửa để cho phe Dân chủ thêm thời gian phản ứng với đề xuất thỏa hiệp trên.
Xem video Tổng thống Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và trả lời báo chí (nguồn: Washington Post):
Tuy nhiên, bà Kayleigh McEnany cho rằng Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã từ chối thỏa hiệp, thậm chí cả khi Tổng thống đã trao cho bà những điều bà yêu cầu. Bà McEnany viết: Phe Dân chủ không bao giờ muốn thỏa hiệp và từ chối cấp đủ tiền cho hàng rào biên giới vì sợ Tổng thống Trump sẽ đạt chiến thắng chính trị quan trọng khi ông không chỉ đảm bảo an ninh cho biên giới phía nam mà còn bảo vệ người dân Mỹ. Đó là chính trị đơn thuần, khiến Tổng thống không có lựa chọn nào khác là phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để bảo vệ biên giới.
Phe Dân chủ cản trở và coi nhẹ khủng hoảng biên giới phía nam. Bà Pelosi thậm chí còn tỏ ra mỉa mai khi cam kết chi 1USD cho bức tường và đề xuất “xén cỏ cũng sẽ giái quyết được vấn đề”.
Với hành động tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia của Tổng thống Trump, bà McEnany kết luận: Tổng thống đã thay mặt người dân Mỹ làm điều đúng đắn mà chúng ta kỳ vọng ở bất kỳ tổng thống nào. Nhờ đó, ông chắc chắn sẽ được đền đáp khi tái đắc cử năm 2020.