Khói bốc lên sau các vụ nã pháo của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ từ khu vực Gaziantep, giáp giới Syria ngày 24/8. Ảnh: AFP/TTXVN |
Trên chiến trường, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã tấn công vào hai địch thủ: quân thánh chiến thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các lực lượng người Kurd tại Syria. Chính việc Thổ Nhĩ Kỳ tìm diệt đối tượng thứ hai này đang làm cho Washington nhức đầu vì trong số đó có lực lượng YPG được Mỹ trợ giúp để chống lại IS.
Thổ Nhĩ Kỳ không hề che giấu mục tiêu của mình là tiêu diệt các nhóm du kích người Kurd tại Syria, bị Ankara liệt vào diện “khủng bố”. Ngày 29/8, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã nói rõ trong một thông cáo rằng chiến dịch “Lá Chắn Euphrate sẽ tiếp diễn cho đến khi không còn mối đe dọa từ IS, Đảng Công nhân người Kurd (PKK) và lực lượng chiến binh người Kurd (YPG)”.
Vấn đề đặt ra là lực lượng YPG của người Kurd tại Syria cũng như một nhóm khác là PYD, trong thời gian gần đây, lại được Washington hỗ trợ trong cuộc chiến chống lại IS ở Syria và Iraq. Các tay súng người Kurd gần đây đã giành được nhiều thành công trong việc lấy lại những khu vực bị rơi vào tay IS.
Trước sự kiện những người đồng minh chống IS của mình lại bị một đồng minh khác tấn công, Mỹ không tránh khỏi lúng túng vì bị bất ngờ và đã phải lên tiếng phản ứng.
Ngày 29/8, Đặc sứ của Tổng thống Mỹ bên cạnh Liên minh quốc tế chống thánh chiến, Brett McGurk, đã tỏ ý rất tức giận trước việc Thổ Nhĩ Kỳ tấn công vào người Kurd, xem đấy là điều “không thể chấp nhận được”, và kêu gọi các bên “ngưng” đấu súng.
Tuyên bố của ông McGurk lại có phần mâu thuẫn với một phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ghé Ankara vào tuần trước, ông Biden đã “nói rất rõ ràng” là lực lượng người Kurd phải “băng qua” sông Euphrate trở lại phía đông nếu không sẽ mất sự hậu thuẫn của Mỹ, một tuyên bố có phần theo đòi hỏi của Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo ông Matt Bryza, một cựu thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ thời Tổng thống George W. Bush, những dấu hiệu mâu thuẫn nhau này của Mỹ có nguy cơ làm mất đi cơ hội tranh thủ quyết tâm mới của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tấn công tổ chức IS. Đối với ông Matt Bryza, Washington không nên làm cho Ankara phật ý khi ủng hộ lực lượng người Kurd, vì Mỹ đã phải mất hai năm mới yêu cầu được Thổ Nhĩ Kỳ có một thái độ cứng rắn hơn đối với IS.
Ngược lại “việc đảm bảo các đơn vị người Kurd thuộc YPG trở lại phía Đông sông Euphrate, như một viên chức Mỹ đã nêu lên, là một chiến lược tốt mà Washington nên theo”.
Tuy nhiên, theo một số nhà quan sát, chính thái độ chần chừ của Ankara trước đây trong cuộc chiến chống IS đã thúc đẩy Mỹ phải tìm đến trợ thủ khác là lực lượng người Kurd.
Ông John Hannah, một cố vấn của cựu Phó Tổng thống Dick Cheney ghi nhận: “Lực lượng YGP không phải là lựa chọn đầu tiên của Mỹ để trở thành đồng minh trong cuộc chiến chống tổ chức IS trên thực địa, mà đó là vì không còn ai khác”.
Ông John Hannah cũng cảnh báo: “Nếu xảy ra một cuộc đối đầu lớn giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hay lực lượng mà họ hỗ trợ, với các tay súng người Kurd thuộc YPG, mà không thấy dấu hiệu gì là Thổ Nhĩ Kỳ dấn thân mạnh hơn vào cuộc chiến chống IS, thì chắc chắn sẽ có căng thẳng thật sự giữa Washington và Ankara”.
Trước mắt, quan hệ giữa Ankara và Washington vốn đã căng thẳng do vụ đảo chính hụt tại Thổ Nhĩ Kỳ, lại căng thẳng thêm bởi chiến dịch chống người Kurd ở Syria. Đây sẽ là hai vấn đề nóng bỏng trong cuộc gặp thượng đỉnh Obama-Erdogan tại Trung Quốc bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Trung Quốc vào đầu tháng 9 tới.