Năm 2014 là thời gian khó khăn đối với các nhà ngoại giao quốc tế trong việc tiến hành những cuộc thương lượng hòa bình.
Các nhà đàm phán tài năng trên khắp thế giới đã sử dụng hết những kỹ năng và kinh nghiệm của mình nhưng đều không thể giúp giải quyết được những vấn đề liên quan tới cuộc nội chiến tại Syria, xung đột Trung Đông hay nội chiến ở Nam Sudan.
Dưới đây là 5 tiến trình hòa đàm đáng chú ý nhất trong năm 2014 đã không đi tới kết quả như mong đợi.
Sau những thất bại trên bàn đàm phán, việc tìm kiếm hòa bình cho Syria vẫn sẽ rất khó khăn trong năm tới. |
Đây là một tiến trình hòa bình bị chết yểu, bởi ý tưởng thiết lập hòa bình cho Syria đã bị bóp nghẹt ngay sau khi hình thành. Dưới sức ép của Mỹ, Phương Tây và Nga, các đại diện của chính quyền Damasscus và Liên minh Dân tộc Syria (SNC) đã ngồi xuống bàn đàm phán tại Geneva nhằm tìm lối thoát cho cuộc nội chiến đẫm máu tại quốc gia Trung Đông này.
Được tổ chức với mong muốn triển khai Thông cáo Geneva nhằm kêu gọi thành lập một chính phủ đoàn kết lâm thời, nhưng trên bàn đàm phán, hàng chục nhà ngoại giao tụ họp tại Geneva đã không thể tạo ra bước chuyển cho cuộc khủng hoảng.
Hơn 40 ngoại trưởng đã lên diễn thuyết trong cuộc họp đầu tiên tổ chức hôm 22/1/2014. Tuy nhiên, chiến thắng trên chiến trường đã giúp chính quyền Tổng thống Al-Assad kiên quyết giữ lập trường cứng rắn trước phe đối lập.
Ngoại trưởng Syria Walid al-Moallem tuyên bố trước Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) rằng những kẻ chống đối chính quyền là những tên khủng bố, là lực lượng phá hoại kết cấu xã hội của Syria. Hội nghị Geneva II đã kết thúc trong bế tắc khi hai bên không đưa ra được cam kết về việc ngừng bắn toàn diện.
Bất lực vì không thể thực hiện tròn nhiệm vụ của mình, đến cuối tháng 5, Đặc phái viên của LHQ và Liên đoàn Arab (AL) về Syria, ông Brahimi, tuyên bố từ chức.
Trong thông báo về quyết định của ông Brahimi, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon thừa nhận quyết định từ chức của ông Brahimi cũng đồng nghĩa với sự thất bại của cộng đồng quốc tế trong việc giải quyết một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất của thế giới Arab hiện nay.
Trước ông Brahimi, cựu Tổng thư ký LHQ Kofi Annan đã xin từ nhiệm chỉ sau 6 tháng giữ cương vị Đặc phái viên về Syria. Như vậy, chỉ sau 3 tuần ngắn ngủi, ý tưởng hòa bình cho Syria vừa nhen nhóm đã vụt tắt.
Hòa đàm Israel - Palestine
Thế giới đã chứng kiến những nỗ lực và sự kiên trì đáng khâm phục của Ngoại trưởng John Kerry từ suốt năm 2013 tới đầu 2014, trong nỗ lực nối lại tiến trình hòa bình Trung Đông sau 3 năm bị gián đoạn.
Ngay sau khi trở thành người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ, ông Kerry đã bay thẳng tới Trung Đông, và chỉ trong vòng 1 năm đã quay lại đây tới 9 lần, với tham vọng giải quyết được dứt điểm cuộc xung đột đã kéo dài 6 thập kỷ qua giữa người Israel và Palestine. Thế giới có thời điểm đã lạc quan rằng những nỗ lực của hai bên dưới sự trung gian của Mỹ sẽ giúp tìm được lối ra cho cuộc xung đột dai dẳng này.
Tuy nhiên, đến mùa xuân năm 2014, tiến trình đàm phán lâm vào bế tắc rồi đổ vỡ. Không một vấn đề cốt lõi nào, từ đường biên giới cho nhà nước tương lai của Palestine tới hàng triệu người Palestine tị nạn, được giải quyết. Israel quyết định trì hoãn đợt phóng thích tù nhân Palestine cuối cùng.
Ngày 29/4/2014, hai bên rời khỏi bàn đàm phán và không biết bao giờ sẽ gặp lại. Còn hiện nay, dường như Palestine đang theo đuổi việc đưa Israel ra Tòa án Hình sự quốc tế sau khi ông Abbas đầu năm 2015 đã ký đơn xin gia nhập tổ chức này và 20 công ước quốc tế khác. Hòa bình Trung Đông có vẻ sẽ còn là một ước mơ xa vời.
Thái Nguyễn (National Interest)
(Còn tiếp)