Ông Donald Trump phát biểu trong một sự kiện tại Maryland, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang The Guardian (Anh), sự đảo ngược vai trò trên dường như cho thấy ảnh hưởng của ông Biden đang suy yếu và dần biến mất khỏi sân khấu chính trường Mỹ.
Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Trump đã thống trị chương trình nghị sự của Washington hơn 40 ngày trước khi tuyên thệ nhậm chức. Tổng thống đắc cử đã thu hút sự chú ý bằng các lựa chọn nội các và các tuyên bố chính sách gây tranh cãi. Ông cũng bắt đầu thể hiện quyền lực với các nhà lãnh đạo thế giới. Đối với nhiều người Mỹ, có vẻ như ông Trump đã tiếp quản Nhà Trắng.
Ông Charlie Sykes, nhà bình luận chính trị người Mỹ, cho rằng: “Nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden đang kết thúc bằng những tiếng rên rỉ thay vì một tiếng nổ lớn. Có vẻ như vai trò của ông ấy đang thu hẹp lại đến mức không còn liên quan. Trong khi đó, ông Trump đang khẳng định mình”.
Theo truyền thống, nước Mỹ chỉ có một tổng thống tại một thời điểm. Nhưng kể từ khi đánh bại Phó tướng của ông Biden, bà Kamala Harris, trong cuộc bầu cử vào tháng trước, ông Trump đã thiết lập một chế độ quyền lực ngầm tại Mar-a-Lago, câu lạc bộ ở Florida từ lâu đã được ví là “Nhà Trắng mùa đông” của ông.
Ông Trump đã bắt đầu tiếp xúc với các nhà lãnh đạo thế giới, đe dọa áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu nước ngoài. Lời đe doạ của ông đã khiến Thủ tướng Canada Justin Trudeau vội vã đến Mar-a-Lago với cam kết sẽ tăng cường các biện pháp an ninh biên giới. Ông Trump cũng cho biết Mexico đã đồng ý đóng cửa biên giới, một tuyên bố trái ngược với tuyên bố của Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum trước đó.
Giống như trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump có thể định hình các vấn đề và tác động đến thị trường chỉ bằng một bài viết trên mạng xã hội. Ông đã khiến cổ phiếu của US Steel giảm giá khi đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ chặn đề xuất mua lại của Nippon Steel thuộc sở hữu của Nhật Bản.
Tổng thống Biden (phải) và ông Trump tranh luận trực tiếp đầu tiên ở Atlanta, bang Georgia ngày 27/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Nghị sĩ Mike Waltz, người được ông Trump chọn làm cố vấn an ninh quốc gia trong chính quyền mới, đã ghi nhận đóng góp của Tổng thống đắc cử trong việc đưa Israel và Liban vào bàn đàm phán. Tuy nhiên, một số nhà phân tích chính trị cho rằng không có bằng chứng nào cho thấy ông Trump đã tham gia trực tiếp vào thoả thuận này. Ông Trump cũng đưa ra cảnh báo cứng rắn đối với phong trào Hamas rằng sẽ có “cái giá đắt phải trả ở Trung Đông”, nếu các con tin không được thả trước ngày ông nhậm chức.
Tổng thống đắc cử cũng đang tác tận dụng thị trường chứng khoán một cách mạnh mẽ, coi đó là chiến thắng cho các chính sách của ông. Ông. cũng nhận công lao trong việc đảo ngược các sáng kiến về đa dạng, bình đẳng và hòa nhập (DEI) tại các công ty như Walmart.
Đầu tuần trước, nhóm chuyển giao của ông Trump đã ban hành thông cáo báo chí có tiêu đề: “Những lời hứa đã được thực hiện - Và Tổng thống đắc cử Trump thậm chí còn chưa nhậm chức”. Thông cáo cho biết ông Trump, người vẫn chưa có quyền hạn chính thức, đã bảo vệ biên giới, nỗ lực hướng tới hòa bình quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phá bỏ “DEI gây chia rẽ, không được kiểm soát”.
Các nhà phê bình chỉ ra rằng các chỉ số kinh tế - bao gồm cả thị trường chứng khoán - đã có xu hướng đi đúng hướng trong thời gian dài. Trong khi đó, những diễn biến gần đây ở Hàn Quốc, Syria và Ukraine đang làm dấy lên sự hoài nghi về quan niệm rằng câu thần chú “hòa bình thông qua sức mạnh” của ông Trump đã mang lại lợi nhuận.
Về lý thuyết, các cuộc trò chuyện của ông Trump với các nhà lãnh đạo thế giới có thể vi phạm Đạo luật Logan, đạo luật liên bang cấm ngoại giao tư nhân trái phép với các quốc gia nước ngoài. Nhưng chỉ có một người từng bị cáo buộc vi phạm luật này – đó là vào năm 1803 song không dẫn đến truy tố. Các chuyên gia pháp lý không mong đợi ông Trump sẽ bị cáo buộc vi phạm luật vào lúc này.
Theo giới quan sát, các động thái của ông Trump sau cuộc bầu cử thực sự đã phá vỡ các chuẩn mực trước đây. Các tổng thống đắc cử thường có xu hướng giữ khoảng cách với người đương nhiệm cho đến khi họ tiếp quản Nhà Trắng. Cựu Tổng thống Franklin Roosevelt đã kiên quyết từ chối lời mời từ đối thủ bị ông đánh bại, Herbert Hoover, tham gia vào nỗ lực chung để đưa nền kinh tế thoát khỏi cuộc Đại suy thoái.
Quyền lực của ông Trump dường như đã được thúc đẩy bởi ảnh hưởng đang suy yếu của ông Biden. Ông Biden đã trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm Angola và là người đầu tiên kể từ Tổng thống Barack Obama vào năm 2015 đặt chân đến châu Phi. Bài phát biểu của ông ít được đưa tin và chỉ có chưa đến 2.000 lượt xem trên kênh YouTube chính thức của Nhà Trắng.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Biden, 82 tuổi, cũng đang phải đối mặt với sự chỉ trích dữ dội từ những thành viên của đảng Dân chủ vì đã ân xá cho con trai ông, Hunter Biden, về các tội danh liên bang dù trước đó đã tuyên bố sẽ không làm vậy. Một số người coi đây là một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm vào hệ thống tư pháp mà ông Biden đã cam kết sẽ bảo vệ.
“Đối với một số người trung thành với Tổng thống Biden, sự suy yếu của ông là một phép ẩn dụ buồn cho nhiệm kỳ tổng thống của ông: Ông bắt đầu nhiệm kỳ với sự mạnh mẽ nhưng sẽ kết thúc nhiệm kỳ với quyền lực bị suy yếu”, trang tin Axios bình luận.
Nhà bình luận Sykes, tác giả của cuốn How the Right Lost Its Mind, cho rằng: “Khi nhìn lại nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden, mọi người sẽ bình luận về việc ông Biden đã khiêm tốn và kín tiếng như thế nào so với người mà ông từng đánh bại. Tôi không chắc liệu lịch sử có bất kỳ sự tương đồng nào như vậy hay không. Chương trình của ông Trump đã diễn ra và thu hút sự chú ý trong gần một thập kỷ nay”.