60% diện tích thị trấn Okuma vẫn áp dụng lệnh sơ tán vì lượng ô nhiễm phóng xạ cao vượt ngưỡng cho phép. Ảnh: Tomohiro Ohsumi/Getty
Theo hãng tin AP, Nhật Bản đã dỡ bỏ một phần lệnh sơ tán khỏi một trong hai thị trấn bị ảnh hưởng nặng nhất trong sự cố rò rỉ phóng xạ tại nhà máy hạt nhân Fukushima 8 năm trước do thảm họa kép sóng thần-động đất năm 2011. Thảm họa kép năm đó đã buộc hàng chục nghìn người phải sơ tán, biến các thị trấn, làng mạc nơi đây thành khu vực cấm.
Chính quyền Nhật Bản thông báo chương trình khử ô nhiễm phóng xạ được đẩy mạnh, bằng các biện pháp đào xới và di chuyển tầng đất phía trên, chặt cây và rửa sạch nhà ở, đường phố… đã giảm đáng kể lượng phóng xạ tại khu vực cách nhà máy hạt nhân 7km về phía Tây Nam. Qua thời gian, các nỗ lực không nghỉ của chính quyền đã giúp sự sống hồi sinh tại nơi từng được coi mà "vùng đất chết" này.
Động thái dỡ bỏ lệnh cấm của Chính phủ Nhật Bản cho phép người dân được trở về sinh sống tại một phần Okuma. Các thị trấn còn lại, trong đó có Futaba, lệnh cấm vẫn còn áp dụng.
Tuy được thông báo khu vực đã an toàn cho sinh hoạt song nhiều cư dân vẫn còn lo ngại và chần chừ quay trở về. Những người phản đối dỡ bỏ lệnh cấm cho biết chính phủ đang tuyên truyền cho thực trạng cư dân quay trở về chỉ nhằm mục đích thể hiện mức độ an toàn trước khi Tokyo Olympics diễn ra trong mùa Hè tới. Tuy nhiên, ý kiến ủng hộ cũng không ít.
Cư dân quay trở lại thị trấn. Ảnh: Tomohiro Ohsumi/Getty
Mảnh đất hồi sinh
Quan chức thị trấn Okuma cho biết việc dỡ bỏ lệnh sơ tán tại hai khu vực trong thị trấn sẽ giúp khuyến khích công tác hồi sinh khu vực. “Chúng ta cuối cùng đã thực hiện giai đoạn đầu của công cuộc tái thiết”, Thị trưởng Okuma Toshitsuna Watanabe trả lời báo giới.
Theo vị quan chức cấp cao này, một tòa thị chính mới sẽ được khánh thành tại quận Ogawara trong tháng 5 tới và 50 ngôi nhà mới khác cùng một cửa hàng tiện lợi đang được tiến hành xây dựng.
Tuy nhiên, trung tâm thị trấn gần trạm xe hỏa chính vẫn trong tình trạng bị hạn chế người qua lại do lượng phóng xạ được đo cao hơn mức độ cho phép thông thường.
Bệnh viện cũng sẽ không mở trong vòng hơn 2 năm nữa. Chính vì vậy, với những cư dân quay trở về, họ sẽ phải lái xe hoặc ngồi xe buýt tới thị trấn bên cạnh để nhận được hỗ trợ y tế.
Nhân viên phụ trách khử ô nhiễm phóng xạ tại thị trấn Okuma. Ảnh: Mainichi.jp
Nỗi lo còn đó
Nhiều cư dân không muốn trở về quê hương vì lo lắng về bức xạ. Bên cạnh đó, nhiều người cũng đã thích nghi với công việc và chỗ ở mới sau hơn 8 năm xa quê hương bản quán.
Chỉ có 367 người, hoặc ít hơn 4% dân số trong tổng số 10.000 người trước đó sống tại Okuma, đăng ký quay trở lại 2 quận được dỡ bỏ lệnh cấm. Trong một cuộc khảo sát năm ngoái, kết quả cho thấy chỉ có 12,5% cư dân cũ muốn trở về quê hương. Chính phủ hy vọng sẽ cho phép một phần trong 5.980 cư dân của Futaba trở lại trong năm tới.
Xe buýt chở người dân về thị trấn Okuma sau khi lệnh sơ tán vì phóng xạ được dỡ bỏ. Ảnh: Getty
Ngày 11/3/2011, trận động đất mạnh 9 độ và sau đó là các đợt sóng thần cao 10m đã tàn phá một vùng rộng lớn Đông Bắc Nhật Bản, cướp đi sinh mạng của hơn 16.000 người và hàng nghìn người khác vẫn mất tích.
Thảm họa kép đã làm hỏng hệ thống làm mát tại 4 lò phản ứng của nhà máy điện hạt nhân Fukushima, kéo theo cuộc khủng hoảng hạt nhân tồi tệ nhất lịch sử Nhật Bản. Chính quyền Nhật Bản đã tạm thời phong tỏa khu vực xung quanh hai khu nhà máy hạt nhân bị tấn công trong vòng bán kính 20 km trước lo ngại bị nhiễm phóng xạ nặng. Ngay lập tức 54.000 người dân Fukushima phải rời bỏ nhà cửa quê hương do sự cố phóng xạ không đảm bảo an toàn.