Khôi phục vẻ đẹp của thành phố 'Nghìn lẻ một đêm'

Cairo, trong tiếng Arab có nghĩa là "khải hoàn", là thủ đô của Ai Cập, thành phố lớn nhất thế giới Arab nổi tiếng với vẻ cổ kính, cảnh quan tươi đẹp, kiến trúc và văn hóa đạo Hồi được bảo tồn gần như nguyên vẹn từ hơn 1.000 năm trước.

Thành phố Cairo hiện có hơn 1.000 đền thờ Hồi giáo mang nhiều màu sắc với kiến trúc đặc trưng như mái vòm, tháp nhọn, đỉnh tròn, cùng hơn 1.000 tòa tháp. Vì thế, Cairo còn được gọi là "thành phố nghìn tháp". Những ngôi tháp này đều có tuổi thọ từ 4.000 - 4.600 năm, mang dáng vẻ trang nghiêm, cao vút. Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã công nhận Thủ đô Cairo Lịch sử của Ai Cập là Di sản văn hóa thế giới năm 1979.

Dự án khôi phục Cairo Lịch sử nhằm làm sống lại và thúc đẩy thành phố cổ thành một điểm du lịch hấp dẫn, trong bối cảnh Chính phủ Ai Cập đang chuẩn bị di chuyển tới một thủ đô mới theo phong cách vị lai ở trên sa mạc. Dự án này được cho là sẽ tạo xung lực mới cho các nỗ lực của các kiến trúc sư và nhà phục chế nhằm "cứu" các công trình cổ có nguy cơ biến mất.

Người phụ trách dự án, ông Mohamed Elkhatib cho biết những các căn hộ thấp tầng sẽ được xây dựng ở những khu đất trống trong các quận lịch sử. Người dân và các cửa hàng cửa hiệu sẽ được chuyển đến đây trong thời gian sửa chữa và phục chế các cấu trúc đang xập xệ. Ông cho biết: "Lần đầu tiên, ngân sách không phải là vấn đề. Chính phủ khẳng định sẽ phê chuẩn mọi ngân sách để phục chế Cairo Lịch sử".

Theo ông Elkhatib, các công nhân sẽ sớm bắt đầu phục chế ngoại thất của các tòa nhà cổ, bao gồm cả những tòa nhà không nằm trong danh sách các công trình cổ chính thức, nhằm khôi phục dáng vẻ cổ kính từ những thế kỷ trước của cả thành phố. Giai đoạn đầu sẽ tập trung vào khôi phục các quận quanh 3 cổng lớn, được xây dựng dưới vương triều Fatimid của Tunisia, vị vua trị vì trong 2 thế kỷ sau khi quân đội của ông chinh phục Cairo năm 969 sau Công nguyên. 

Chính phủ Ai Cập dự định trùng tu khoảng 10% khu vực này trong giai đoạn đầu kéo dài 2 năm, và đang nghiên cứu các đề xuất nhằm xây dựng khu vực Cairo Lịch sử rộng khoảng 30 km2 độc nhất vô nhị. Dự án trên cũng biến những nhà trọ cũ của thành phố thành các khách sạn lưu niệm. Ý tưởng này từng thành công ở nhiều nơi tại Trung Đông. Giai đoạn hai sẽ tập trung vào những tòa nhà trong danh sách các công trình lịch sử chính thức.

Chuyên gia Jeff Allen, thuộc Quỹ Công trình thế giới (WMF), cho biết: "Rất ít thành phố trên thế giới có nhiều tầng lịch sử lâu đời như Cairo". Một số nhà phục chế và kiến trúc sư cũng cảnh báo về độ phức tạp và chi phí của việc phục chế cũng như nguy cơ công trình có thể trở thành mang phong cách phim Disney. Về điểm này, ông Elkhatib nhấn mạnh bản sắc của Cairo cổ kính cần được bảo tồn và nhiều khả năng khu vực này sẽ chỉ dành cho người đi bộ.