Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng các nhà lãnh đạo EU tại cuộc họp thượng đỉnh ngày 24/3 ở Brussels, Bỉ. Ảnh: AP
Theo lời Tổng thống Nga, việc làm này là để đáp trả lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào điện Kremlin cùng như đóng băng tài sản của Nga. Trừng phạt đó đã phá hủy niềm tin vào đồng tiền của các nước này. Những quốc gia thuộc diện “không thân thiện” sẽ phải trả tiền mua khí đốt của Nga bằng đồng rúp. Ngân hàng trung ương Nga trong thời hạn một tuần phải trình giải pháp chuyển đổi các giao dịch sang đồng rúp, tập đoàn Gazprom thực hiện các thay đổi tương ứng trong hợp đồng cung cấp nhiên liệu – Tổng thống Putin chỉ đạo ngày 23/3.
Ý định này gặp phải sự phản ứng mạnh của châu Âu, khi lãnh đạo các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) tiến hành phiên họp thượng đỉnh hôm 24/3. Họ cho rằng việc thực hiện theo đúng những yêu sách của Moskva sẽ là thay đổi cơ bản hợp đồng mua bán, khiến hợp đồng bị vô hiệu.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết các nước đều quen thuộc với các hợp đồng ký kết cố định, trong đó nêu rõ điều khoản về đồng tiền thanh toán. Đó là điểm mấu chốt để xem xét lại ứng xử của Nga. Còn theo Thủ tướng Italy Mario Draghi, người từng đảm nhận cương vị Chủ tịch Ngân hàng Trugn ương châu Âu (ECB), nếu Nga quyết theo đuổi kế hoạch thanh toán bằng đồng rúp, EU sẽ xem đây là hành vi vi phạm hợp đồng hiện thời.
Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo thậm chí còn đề xuất biện pháp đối với EU theo cách thức mà Moskva không mong muốn. Ông cho biết nếu một điều khoản hợp đồng bị thay đổi, các nước EU có thể đề cập đến một loạt những vấn đề rộng hơn, trong đó có giá bán.
Đe dọa của Nga về thanh toán tiền mua khí đốt bằng đồng rúp khiến EU lo ngại. Bởi 90% khí đốt phục vụ nhu cầu phát điện, sưởi ấm, sản xuất công nghiệp trong EU phụ thuộc vào nhập khẩu, riêng Nga cung ứng tới gần 40%.