Các tàu cá công suất lớn của ngư dân Quảng Trị. Ảnh tư liệu: Nguyên Lý/TTXVN
Theo quy định tàu cá dài 15 m trở lên làm các nghề như: vây, pha xúc, lưới rê và lồng bẫy hoạt động ở vùng khơi. Tuy nhiên đối tượng khai thác của các tàu cá này là cá cơm, cá nục, cá thu, mực, ghẹ phân bổ ở vùng bờ và vùng lộng. Do đó, trong quá trình hoạt động khai thác các loại hải sản này thì tàu cá dài 15 m trở lên vi phạm vùng biển.
Đến tháng 6/2023, tàu cá dài từ 6m đến dưới 12m của tỉnh tập trung chủ yếu ở vùng biển bãi ngang chưa có giấy đăng ký. Số tàu này do ngư dân đóng mới hoặc mua mới tự phát; không chấp hành các quy định về đóng mới, mua và bán tàu cá.
Cụ thể là tự đóng mới, mua tàu cá không có văn bản chấp thuận của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Trị. Đóng mới tàu cá tại các cơ sở không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện, các cơ sở này không cấp được Giấy chứng nhận xuất xưởng khi đóng tàu cá cho ngư dân, nhất là đối với tàu cá vỏ composite.
Do vậy, chủ các tàu cá này không đủ điều kiện để thực hiện thủ tục đăng ký theo quy định, qua đó ảnh hưởng đến việc thực hiện chỉ tiêu 100% tàu cá được đăng ký. Ngoài ra, tàu cá dài 6 m đến dưới 15 m, chủ yếu khai thác hải sản ở vùng biển ven bờ, chuyến biển đi khai thác trong ngày hoặc ngắn ngày nên chủ tàu chưa thực hiện nghiêm túc việc ghi nộp nhật ký, báo cáo sản lượng.
Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế này là do địa phương ven biển chưa quyết liệt và kịp thời về công tác chống khai thác IUU. Ý thức chấp hành của một số ngư dân chưa cao vì lợi ích kinh tế nên đã vi phạm chống khai thác IUU. Tàu cá dài từ 6 m đến dưới 12 m chủ yếu ở vùng biển bãi ngang, xa các cảng cá nên chủ tàu chưa thực hiện nộp báo cáo và cập cảng cá để giám sát sản lượng khai thác.
Ban Chỉ đạo IUU tỉnh Quảng Trị đã yêu cầu cơ quan chức năng có phương án xử lý các tàu cá dài 6 m đến dưới 15 m không cập cảng cá để bốc dỡ hải sản. Chính quyền các địa phương ven biển quản lý chặt chẽ 318 tàu cá dài 6 m đến dưới 12 m đóng mới, mua và bán không đúng quy định; hướng dẫn và có giải pháp cụ thể để tàu cá dài 6 m đến dưới 15 m tuân thủ quy định cập cảng cá, ghi và nộp nhật ký, báo cáo khai thác.
Để tạo điều kiện cho ngư dân sản xuất trên biển phù hợp với ngư trường, nguồn lợi và nghề khai thác hải sản, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh Quảng Trị kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung nội dung Điểm a Khoản 1 Điều 43 của Nghị định 26/2019/NĐ-CP: Quy định một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản là: “Tàu có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên hoạt động tại vùng khơi, không được hoạt động tại vùng ven bờ và vùng lộng” đề nghị sửa thành: “Tàu có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên hoạt động tại vùng khơi, không được hoạt động tại vùng ven bờ và vùng lộng trừ tàu cá các nghề lưới vây cá nổi, lưới rê thu, pha xúc, lồng bẫy khai thác các đối tượng cá cơm cá nục, moi (ruốc), cá thu và nhuyễn thể theo mùa vụ”.