Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sau phiên xét xử tại Tòa án hình sự Manhattan ở New York, ngày 30/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Một trong những trọng tâm trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump sẽ là an ninh quốc gia và địa chính trị. Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine kéo dài, ông Trump có thể đóng vai trò trung gian hòa giải, với mục tiêu thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình. Thỏa thuận này nhiều khả năng sẽ dựa trên sự thỏa hiệp về lãnh thổ và lợi ích quốc gia. Kiev có thể phải nhượng bộ một số vùng lãnh thổ, trong khi Moskva bảo toàn được thể diện và Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục duy trì vai trò trung gian. Dù có thể một “hòa bình không bền vững” nhưng ít nhất sẽ mang lại một khoảng dừng chiến lược quan trọng đối với khu vực.
Đối với châu Âu, ông Trump sẽ buộc EU phải tăng chi tiêu quốc phòng. Trong nhiệm kỳ đầu, ông đã đặt ra các yêu cầu đối với các quốc gia thành viên NATO khi phải chi ít nhất 2% GDP cho quốc phòng. Nhiệm kỳ hai có thể ông Trump sẽ có những quyết định mang tính chất quyết liệt hơn khi sẽ thúc đẩy châu Âu tăng cường lực lượng quân sự và thực hiện nghĩa vụ quân sự. Đức, quốc gia đã thảo luận về việc tái áp dụng nghĩa vụ quân sự, có thể dẫn đầu xu hướng này. Mức độ tuân thủ của EU sẽ được xem là quyết định sự hiện diện của Mỹ trong NATO.
Ở Trung Đông, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas, cùng với sự can thiệp của Hezbollah và Iran, sẽ đặt ra một số thách thức. Ông Trump có thể tiếp tục phớt lờ áp lực trong nước từ những nhóm ủng hộ Hamas, trong khi áp dụng các biện pháp quyết liệt hơn để bảo vệ lợi ích của Israel.
Đối với Iran, chính quyền Trump sẽ tiếp tục áp dụng các lệnh trừng phạt tài chính mạnh mẽ. Sau chiến thắng bầu cử của ông Trump, đồng tiền của Iran đã giảm giá, cho thấy hiệu ứng tức thời của chính sách Trump đối với nước này. Tuy nhiên, mức độ gây áp lực lâu dài phụ thuộc vào các biện pháp tài chính và ngoại giao cụ thể.
Quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tiếp tục căng thẳng, nhưng vẫn duy trì việc đàm phán, thỏa hiệp. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã áp dụng các biện pháp cứng rắn để đối phó với Trung Quốc trong lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gần đây đã đưa ra các tuyên bố hòa giải, nhấn mạnh lợi ích của hợp tác. Ông Trump có thể tận dụng cơ hội này để đạt được các thỏa thuận có lợi cho Mỹ, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại và công nghệ.
Quan hệ với Ấn Độ, đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ, cũng được kỳ vọng sẽ phát triển. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã thúc đẩy quan hệ quốc phòng với Ấn Độ thông qua các hợp đồng vũ khí lớn. Ở nhiệm kỳ thứ hai, sự hợp tác này có thể mở rộng sang lĩnh vực công nghệ và an ninh hàng hải tại khu vực Ấn Độ Dương. Đối thoại an ninh Bộ Tứ (QUAD) dự kiến sẽ tiếp tục được duy trì và củng cố, tạo nên một liên minh chiến lược đối trọng với Trung Quốc.
Tại Bangladesh, ông Trump có thể áp dụng lập trường mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ cộng đồng Hindu trước các hành động bạo lực. Mặc dù chính phủ lâm thời do ông Muhammad Yunus lãnh đạo đã gửi đi thông điệp về hòa bình và ổn định, nhưng cách thức giải quyết vấn đề bạo lực sẽ là yếu tố được theo dõi sát sao. Sự ủng hộ của ông Trump dành cho cộng đồng Hindu cũng có thể lan rộng sang các cộng đồng ở Canada, nơi các vụ tấn công tương tự đang diễn ra nhưng bị Thủ tướng Justin Trudeau coi nhẹ.
Chính sách kinh tế của Trump trong nhiệm kỳ thứ hai sẽ tập trung vào việc biến Mỹ thành siêu cường sản xuất. Điều này đồng nghĩa với một nền kinh tế hướng nội hơn, với trọng tâm là gia tăng sản xuất trong nước và giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông Trump có thể tăng sức hấp dẫn của Mỹ đối với các doanh nghiệp toàn cầu bằng cách cải thiện môi trường kinh doanh, đặc biệt trong các ngành công nghiệp tiên tiến.
Tuy nhiên, một nền kinh tế hướng nội cũng đi kèm với việc điều chỉnh thuế quan, gây ảnh hưởng đến các đối tác thương mại, trong đó có Ấn Độ. Ông Trump từng chỉ trích Ấn Độ là quốc gia “lạm dụng thuế quan” trong nhiệm kỳ đầu, và những căng thẳng thương mại có thể tiếp tục diễn ra. Tuy nhiên, Mỹ vẫn là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, với kim ngạch đạt 118 tỷ USD. Mục tiêu của Ấn Độ là đưa kim ngạch này lên 1.000 tỷ USD, điều đòi hỏi cả hai bên phải có cách tiếp cận chiến lược để thúc đẩy thương mại song phương.
Về hiệu quả hoạt động, tỷ phú Elon Musk – người ủng hộ Trump và đang là tỷ phú giàu nhất thế giới – được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng. Tỷ phú Musk được đánh giá sẽ lãnh đạo một “bộ” mới được thành lập dưới thời ông Trump, nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động của chính phủ, với mục tiêu cắt giảm 2.000 tỷ USD trong tổng ngân sách liên bang 6.750 tỷ USD. Nếu thành công, điều này sẽ mang lại những thay đổi lớn trong cách vận hành của chính phủ Mỹ, đồng thời giảm thiểu tình trạng tham nhũng và lãng phí.
Một lĩnh vực khác đáng chú ý là tiền điện tử. Ông Trump có thể thúc đẩy hợp pháp hóa tiền điện tử, mặc dù quá trình này sẽ gặp nhiều thách thức. Việc hợp pháp hóa đòi hỏi một khuôn khổ pháp lý rõ ràng, cũng như các biện pháp bảo vệ để tránh gây tổn hại cho người dân và nền kinh tế.
Trong bối cảnh toàn cầu, đồng USD đang đối mặt với áp lực giảm vai trò của đồng tiền dự trữ quốc tế. Việc Mỹ và EU loại Nga khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT đã thúc đẩy các quốc gia BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) tìm kiếm các giải pháp thay thế. Ông Trump có thể chọn cách đưa Nga trở lại SWIFT để duy trì vị thế của đồng USD, đồng thời hạn chế sự phát triển của các đồng tiền thay thế.
Sự trở lại của ông Trump cũng phản ánh thất bại của truyền thông chính thống trong việc tác động đến cử tri. Các phương tiện truyền thông lớn, vốn thường xuyên chỉ trích ông Trump đã không thể ngăn cản ông giành chiến thắng. Trong nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump sẽ tiếp tục tận dụng mạng xã hội, đặc biệt là mạng xã hội X để giao tiếp trực tiếp với cử tri.
Tỷ phú Elon Musk, người đã biến X thành “nguồn sự thật theo thời gian thực”, sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cách thức truyền thông hoạt động. Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn, khi mạng xã hội ngày càng trở thành nền tảng quan trọng để truyền tải thông điệp, thay vì các phương tiện truyền thông truyền thống.
Nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống đắc cử Donald Trump dự kiến sẽ mang lại những thay đổi lớn trên nhiều lĩnh vực, từ an ninh, địa chính trị, kinh tế đến truyền thông. Các chính sách hướng nội và cứng rắn của ông có thể tạo ra những tác động lâu dài đối với Mỹ và thế giới. Tuy nhiên, thành công của ông Trump sẽ phụ thuộc vào khả năng cân bằng giữa lợi ích quốc gia và hợp tác quốc tế, cũng như việc triển khai hiệu quả các chính sách đã đề ra.