Xung đột ở Gaza - Sự bất lực của các quốc gia Arập

Trong bối cảnh cuộc xung đột giữa Israel và lực lượng Hamas ở Dải Gaza đang diễn ra căng thẳng, vai trò và ảnh hưởng của các quốc gia Arập ngày càng trở nên mờ nhạt.

Việc các nước Arập không thể đưa ra những quan điểm thể hiện lập trường chung của mình là do các vấn đề khó khăn nội tại của mỗi nước. Các nhà lãnh đạo cực hữu của Israel dường như đã thấy rõ sự bất lực của người Arập, trong bối cảnh nhiều quốc gia đang phải đương đầu với các cuộc xung đột đẫm máu cũng như giải quyết "bài toán khó" về kinh tế và chính trị. Ở các diễn đàn khu vực, người ta đã không còn nhận thấy sự đoàn kết giữa các nhà lãnh đạo Arập. Sự chia rẽ cũng xuất hiện giữa những người Arập ở trong nước và những người phải rời bỏ quê hương để tránh cuộc chiến đẫm máu.

Trong gần 10 năm diễn ra các cuộc xung đột tại Dải Gaza, lãnh đạo các nước Arập gần như né tránh các phản ứng mạnh mẽ, thay vào đó là các khoản hỗ trợ hào phóng trong các nỗ lực tái thiết. Dưới chiếc ô của Liên đoàn Arập, điều duy nhất mà họ làm được là đưa ra những tuyên bố không rõ ràng với các từ ngữ được trích ra từ các văn bản lưu trữ có sẵn. Sự khác biệt duy nhất có lẽ là quan điểm của Ai Cập, nhà trung gian hòa giải có uy tín trong khu vực. Tiếng nói của Ai Cập không những có tác động đáng kể đến tiến trình của cuộc chiến mà còn tận dụng được các khoản tài chính của các nước Arập nhằm hỗ trợ cho quá trình tái thiết Gaza.

Tuy nhiên, trong cuộc xung đột tại Dải Gaza lần này, hầu hết các nước Arập đều đang bận rộn với các vấn đề nội bộ hóc búa: Syria đang bị sa lầy trong một cuộc chiến tranh nguy hiểm, khi các phe phái đối lập đang bị thay thế bởi các tổ chức cực đoan, bao gồm cả những tay súng thánh chiến không phải là người Syria hay Arập. Chiến tranh cũng đã làm lu mờ mối quan hệ lịch sử giữa người Syria và người Palestine.

Với Iraq, chính quyền của Thủ tướng Maliki đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nội bộ rất khó khăn, phức tạp và căng thẳng, đẩy quốc gia này đến bên bờ vực một cuộc nội chiến và chia cắt, khi các tay súng thánh chiến thuộc Nhà nước Hồi giáo (IS) tiến hành các cuộc tấn công đẫm máu vào các cộng đồng người Hồi giáo dòng Shi'ite và người Cơ Đốc giáo.

Tại Saudi Arabia và các quốc gia vùng Vịnh khác (trừ Qatar), chính quyền các nước này cũng đang phải đối phó với nhiều vấn đề nội tại. Thực tế, các nước này gần như đã quay mặt với cuộc chiến tại Dải Gaza. Saudi Arabia chỉ đơn thuần hỗ trợ thuốc men cho các nạn nhân trong các cuộc không kích của quân đội Israel. Điều này càng cho thấy sự chia rẽ và bất lực của các quốc gia Arập đối với những vấn đề mang tính khu vực như cuộc xung đột ở Dải Gaza.

Trong khi đó, với vai trò là nhà trung gian hòa giải hàng đầu khu vực, Ai Cập cũng đang đau đầu với một loạt vấn đề, bao gồm cuộc chiến chống lại các phần tử khủng bố và những khó khăn về mặt kinh tế, xã hội.

Bên cạnh đó, nội bộ Ai Cập cũng đang xuất hiện những vấn đề nghiêm trọng. Mâu thuẫn giữa chính quyền và lực lượng Anh em Hồi giáo đang tạo ra nhiều nguy cơ bất ổn cho đất nước khi rất nhiều cuộc tấn công khủng bố xảy ra trong thời gian gần đây. Tại Gaza, lực lượng Anh em Hồi giáo bị cáo buộc liên quan đến hoạt động buôn lậu vũ khí, cũng như chịu một phần trách nhiệm về các cuộc xung đột gây nhiều thương vong xảy ra trên bán đảo Sinai giữa quân đội Ai Cập và các băng nhóm vũ trang. Những khó khăn nội tại đã khiến Ai Cập không thể bị vướng vào một cuộc chiến tranh. Điều đó giải thích vì sao gần một tuần sau khi xung đột bắt đầu leo thang ở Dải Gaza, Ai Cập mới có ý định đưa ra các sáng kiến ngừng bắn.

Tuy vậy, người ta vẫn tin rằng Ai Cập có thể phát huy được vai trò trung gian tích cực của mình để chấm dứt cuộc chiến tranh hiện nay và đem lại hòa bình cho người Palestine.
Trung Kiên

(Theo trang tin "Assafir", Liban)