Ông Joe Biden trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên thừa nhận vụ diệt chủng người Armenia

Trong một tuyên bố phát đi từ Nhà Trắng, Tổng thống Biden đã chính thức thừa nhận vụ diệt chủng nhằm vào người Armenia, xảy ra hơn 1 thế kỷ trước khi binh lĩnh đế chế Ottoman sát hại trên 1,5 triệu người Armenia.

Với quyết định này, ông Joe Biden đã trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử coi các vụ thảm sát người Armenia là "diệt chủng". Quyết định của Tổng thống Biden tiềm ẩn nguy cơ khiến quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ rơi vào một vòng xoáy căng thẳng mới.

Tuyên bố của Tổng thống Biden nêu rõ: "Người dân Mỹ vinh danh tất cả những người Armenia đã mất mạng trong vụ diệt chủng xảy ra 106 năm trước. Từ ngày 24/4/1915 với việc bắt giữ những người trí thức và lãnh đạo cộng đồng người Armenia của chính quyền Ottoman, trên 1,5 triệu người Armenia đã bị trục xuất, bị tàn sát hoặc đầy đọa tới chết".

Cách đây một năm, khi còn là ứng cử viên tổng thống Mỹ, ông Joe Biden đã có động thái tưởng niệm 1,5 triệu người Armenia thiệt mạng trong những năm cuối cùng của Đế chế Ottoman, và nói rằng ông sẽ nỗ lực để công nhận những vụ giết người này là một tội ác diệt chủng.

Trước đó, Tổng thống Biden hôm 23/4 đã gọi điện cho Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan để thông báo về quyết định này. Theo tờ Guardian, cuộc điện đàm đã diễn ra căng thẳng.

Sau tuyên bố trên của Tổng thống Biden, Đại sứ quán Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ thông báo các phái bộ ngoại giao của Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đóng cửa đối với các dịch vụ thông thường từ ngày 26-27/4 do lo ngại các cuộc biểu tình và phản đối tại quốc gia này.

Theo đó, thông báo của Đại sứ quán Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ đã nhấn mạnh rằng có thể sẽ nổ ra các cuộc biểu tình hoặc phản đối tại Thổ Nhĩ Kỳ sau tuyên bố ngày 24/4 của Nhà Trắng về việc tưởng nhớ tất cả những người đã chết trong cuộc thảm sát người Armenia thời đế chế Ottoman.

Chính vì vậy, Đại sứ quán Mỹ tại Ankara, Tổng lãnh sự quán Mỹ tại Istanbul, Lãnh sự quán Mỹ ở Adana và Cơ quan Lãnh sự Mỹ ở Izmir sẽ đóng cửa đối với các dịch vụ thị thực và Công dân Mỹ thông thường vào thứ Hai, 26/4 và thứ Ba, 27/4. Đại sứ quán cũng khuyến cáo công dân Mỹ cần hỗ trợ khẩn cấp liên hệ với bộ phận lãnh sự gần nhất qua điện thoại hoặc thư điện tử.

Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ ngày 25/4 đã triệu Đại sứ Mỹ tại thủ đô Ankara – ông David Satterfield tới để phản đối, khẳng định tuyên bố của Tổng thống Mỹ không có cơ sở pháp lý và không thể chấp nhận. Nó đã “gây ra một vết thương cho mối quan hệ song phương mà rất khó có thể sửa".

Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh lâu năm của Mỹ và là một thành viên NATO, từ trước tới nay đều kịch liệt phản đối các nước coi các vụ sát hại người Armenia của đế chế Ottoman năm xưa là diệt chủng. Ankara từng nhiều lần khuyến cáo Washington về điều này.

Đến nay, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ chấp nhận rằng nhiều người Armenia sống dưới thời Đế chế Ottoman đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với quân Ottoman trong Thế chiến thứ nhất, song phủ nhận các vụ giết người được dàn dựng một cách có hệ thống và tạo thành một cuộc diệt chủng.